Weeskamer Zierikzee
ARCHIEF WEESKAMER ZIERIKZEE 1484-1811 (1827)
Zorg voor wezen
De Weeskamer in Zierikzee werd op 16 juli 1473 ingesteld bij privilege door Karel de Stoute¹. De Weeskamer hield toezicht op het beheer van de bezittingen van hele of halve minderjarige wezen en op hun opvoeding totdat ze meerderjarig of getrouwd waren. In de praktijk betekende dit dat de weeskamer het beheer door de voogden en toeziende voogden controleerde. De weeskamer kreeg van de voogden een inventaris van de boedel en om de zoveel tijd een rekening en verantwoording. De boedelinventarissen en boedelrekeningen vormen dan ook het grootste deel van het archief. Niet van elke boedel is de administratie beschikbaar. Afgezien van het feit dat het archief niet compleet is, kon men ook ontheffing (‘seclusie’) krijgen. Erfgenamen moesten wel altijd een boedelinventaris overleggen, maar dat kon dan in verzegelde vorm.
Het college van weesmeesters bestond vanaf 1527 uit vijf personen. Normaliter waren dit leden van het Zierikzeese regentenpatriciaat (families die vanouds de bestuurders leverden). Het college werd ondersteund door een secretaris en klerk of bode. De weesmeesters vergaderden in het stadhuis.
De Weeskamer moet niet verward worden met het weeshuis. Het weeshuis zorgde daadwerkelijk voor de wezen. Zij deed dit vaak wanneer de familie dat niet kon of er geen familie meer was. In het weeshuis kwam echter maar een deel van de Zierikzeese wezen of halfwezen terecht.
Uniek archief in Zeeland
Het Weeskamer archief heeft een lengte van ruim zeventig meter en is daarmee het grootste in zijn soort in Zeeland. Opvallend is het grote aantal stukken uit de 16de eeuw. De kern zijn de ‘weesregisters’ waarin de besluiten van de weesmeesters staan. Deze serie loopt, met twee hiaten, over de periode 1605-1811. Het archief is vooral voor genealogisch onderzoek een rijke bron. Maar ook voor bijvoorbeeld onderzoek naar de materiële cultuur².
In het kader van het project Metamorfoze wordt het oudste gedeelte van het Weeskamerarchief (periode 1484-1675) gedigitaliseerd. Dit gebeurt in gedeelten. Dit betekent dat de onder handen zijnde gedeelten op dat moment tijdelijk niet raadpleegbaar zullen zijn in het gemeentearchief. Hier vindt u een overzicht van de stukken die momenteel niet raadpleegbaar zijn.
Zoeken op naam
Hieronder kunt u in een index op naam zoeken in de boedelinventarissen, boedelrekeningen en andere stukken. U vindt dan de inventarisnummers van de stukken waarin de naam voorkomt. In Atlantis kunt u met dat inventarisnummer of de naam stukken aanvragen en in de studiezaal bekijken.
Vanwege de omvang hebben we het totale bestand in elf delen opgesplitst.
De papieren inventaris, die 5538 nummers omvat, vindt u in de studiezaal van het gemeentearchief³.
¹ De ordonnantie op de Weeskamer zoals afgedrukt in: W. Bezemer en A.S. de Blécourt, Rechtsbronnen van Zierikzee , ’s-Gravenhage 1908, 422-429, is vermoedelijk van omstreeks 1473. Deze ordonnantie werd vernieuwd in 1527, 1716 en 1774.
² Sander den Haan, ‘Archief Weeskamer Zierikzee ontsloten’, in: Mededelingenblad Stad en Lande van Schouwen-Duiveland, nr. 103, 39e jaargang, maart 2002, 4-12 (ook verschenen in: Ons Erfgoed , 2003); P.D. de Vos, De vroedschap van Zierikzee van de tweede helft der 16de eeuw tot 1795, Middelburg 1931, XXXV.
³ M.P. de Bruin en S.W.M.A. den Haan, Inventaris van het archief van de Weeskamer van Zierikzee, 1484-1811(1827),Middelburg 2002.
INFORMATIEVERZOEK
Kunt u de informatie die u wenst niet via het zoeksysteem vinden, neem dan contact met ons op. Dat kan via het ‘informatieverzoek gemeentearchief’.