Kruisbergseweg 181 - 2010

4.1 Bouwgeschiedenis en ruimtelijke structuur

Algemeen

Het projectgebied is gelegen in buurtschap Het Broek, een kleinschalig, van oudsher nat, agrarisch gebied. Naast elzensingels komen in Het Broek diverse natte bosjes voor, zoals de Bezelhorst. Buurtschap Het Broek heeft circa 100 inwoners, die veelal op boerderijen wonen. Het projectgebied is net buiten de bebouwde kom van Doetinchem gelegen, in het agrarisch buitengebied van Doetinchem gelegen, aan de Kruisbergseweg.

Geschiedenis

Zoals de naam Kruisberg al doet vermoeden, maakten de circa 25,8 hectaren die het landgoed De Kruisberg telt, ooit deel uit van een klooster. In 1768 wordt voor het eerst melding gemaakt van een landhuis. Verschillende families wonen er, totdat de overheid het landhuis in 1863 aankoopt om er een Rijksopvoedingsgesticht van te maken. Daarna is het complex een aantal keer uitgebreid.
Sinds de eerste jeugdige delinquenten het landhuis in 1866 betrokken, is De Kruisberg altijd een penitentiaire inrichting gebleven.

Historisch kaartbeeld 1900. Bron: provincie Gelderland, 2010.

Zoals op voorgaand kaartbeeld af te lezen was, is in 1900 de Kruisbergseweg al zichtbaar, die van Doetinchem in noordelijke richting naar landgoed De Kruisberg loopt. Iets ten noorden van dit landgoed is het projectgebied gelegen (gele markering).

Ruimtelijke structuur

In de loop der tijd heeft de Doetinchem zich verder uitgebreid en is er langs de Kruisbergseweg een lint van bebouwing ontstaan die vanuit Doetinchem langs de Kruisbergseweg het landschap in 'waaiert'. Het projectgebied maakt onderdeel uit van het lint, maar is momenteel een open plek binnen het geheel.

Het projectgebied ligt daarbij tegen de Ecologische Hoofdstructuur en Ecologische Verbindingszones rondom Hummelo-Keppel, Slangeburg aan. Dit gebied kent rivierduinen met hoge ruggen en veel microreliëf, gave open essen en broekgebieden, afwisselende landgoederen en een karakteristieke spreiding van dorpen, gehuchten, landhuizen en hoeven. Daarnaast kent het gebied waardevolle beken, weteringen en oude rivierlopen, grotendeels parallel aan de Oude IJssel.

Aan de oostzijde van het terrein is er momenteel een groenstrook met daarnaast de Zelhemse Beek gelegen. Deze beek en de zone aan de noordwestzijde alsmede aan de overzijde van de Kruisbergseweg zijn aangemerkt als ecologische verbindingszone. Deze beek en omliggende zone maken onderdeel uit van de hoofdstructuur (EHS) en zorgen voor een natuurlijke verbinding tussen de Kruisbergse bossen en andere omliggende natuurgebieden, zoals het natuurgebied rondom de Slangenburg. Aan de noordwestzijde van het terrein was in het verleden het AZC aan de Christoffelstraat gevestigd. Dit AZC is inmiddels gesloten en daar is door de gemeente een natuurgebied met een recreatieve functie aangelegd.

Functionele structuur

Het projectgebied ligt in het agrarisch gebied van de gemeente Doetinchem, circa 250 meter ten noordoosten van de bebouwde kom. In de directe omgeving van het projectgebied zijn boerderijen gelegen, afwisselend met een agrarische en een woonfunctie. Ten noorden van het projectgebied is het voormalige AZC-terrein gelegen waar de functies natuur en recreatie worden gecombineerd.

Nabij het projectgebied is op de kavel aan de Kruisbergseweg 179 een twee-onder-één-kap woning met bijgebouw gelegen. Op het erf zijn een bosje Italiaanse populieren, een kleine boomgaard met hoogstamfruit en een paar solitaire bomen gesitueerd.

Momenteel is in het projectgebied aan de Kruisbergseweg, op de bestaande bebouwing en beplanting op het erf na, voornamelijk grasland gelegen. Dit is een open gebied met nagenoeg geen erfbeplanting. Een uitzondering hierop vormt de overgang naar de Christoffelstraat, waar veel bomen en struikgewas groeien.

De bestaande bebouwing op het erf betreft een woning, een kantoor en een kleine schuur. Het erf is door middel van een erftoegangsweg op de Kruisbergseweg aangesloten.