Eikenprocessierups in Doetinchem
Met het voorjaar in aantocht, bereiden we ons ook weer voor op de komst van de eikenprocessierups. In 2018 en 2019 was de plaag landelijk groot, waardoor deze moeilijk te beheersen was. Ook dit jaar wordt verwacht dat de eikenprocessierups zich weer in groten getale laat zien in onze regio. De rups kan tot half augustus voor het nodige ongemak zorgen. Op deze pagina informeren we u over de mogelijke overlast, onze aanpak en de mogelijkheden om uzelf te beschermen. Bekijk ook de flyer Eikenprocessierups.
Vermijd contact met de eikenprocessierups
Probeer elk contact met rupsen en nesten te vermijden. Zorg bij het bezoeken van gebieden met eikenbomen voor goede bedekking van hoofd, ogen, hals, armen en benen en ga niet in de buurt van eikenbomen op de grond zitten.
Wat kunt u doen als u in aanraking bent geweest met brandharen?
- Niet wrijven of krabben
- Strip de huid met plakband
- Spoel huid en ogen goed met lauw water
- Gebruik eventueel een verkoelende of verzachtende crème met bijvoorbeeld Aloë Vera of menthol
- Was kleding op 60 graden Celsius
De klachten verdwijnen in de meeste gevallen binnen twee weken.
Hebt u aanhoudende oogklachten en helpt spoelen niet? Zwellen uw lippen, tong of oogleden op en/of hebt u last van benauwdheid? Bel dan uw huisarts. Ga voor meer gezondheidsinformatie naar de website van de GGD: www.oakie.info.
Huisdieren
De brandharen van de eikenprocessierups kunnen gevaarlijk zijn voor dieren. Voorkom daarom elk contact van huisdieren met de rups en vermijd gebieden waar gewaarschuwd wordt voor de eikenprocessierups. Komt uw huisdier toch in contact met brandharen van de rups? Was of spoel de huid, bek of ogen van het dier goed met water. Neem bij allergische klachten van het dier contact op met een dierenarts.
Bestrijding in 2020
Binnen de bebouwde kom
Om de plaag binnen de bebouwde kom te beheersen, is preventieve bestrijding noodzakelijk. Dit jaar wordt op een aantal locaties binnen de bebouwde kom preventief bestreden met Nematoden (aaltjes). Nematoden doden rupsen door ze actief binnen te dringen via natuurlijke openingen. Omdat Nematoden vroeg in het seizoen worden ingezet vernietigen ze de rupsen voordat ze brandharen krijgen. De kans op doding van andere soorten rupsen is klein, maar helaas niet geheel uitgesloten. De Nematoden worden vanaf april tot medio mei in de avond en nacht in de eikenbomen gespoten met speciale voertuigen.
Buiten de bebouwde kom
Buiten de bebouwde wordt van april tot medio mei op een aantal locaties preventief bestreden met het biologische bestrijdingsmiddel Xentari. Ook dit middel wordt met speciale voertuigen in de bomen gespoten. De rupsen eten het bespoten blad en worden gedood. Het nadeel is dat ook rupsen van andere vlinders doodgaan wanneer ze het eikenblad eten. Daarom wordt zorgvuldig bekeken op welke plekken dit middel kan worden ingezet.
Beschermde vlindersoorten
Bij de bestrijding van de eikenprocessierups wordt rekening gehouden met bedreigde en beschermde vlinders. Voor zowel het preventief bestrijden met Xentari als met Nematoden wordt daarom samen met de Vlinderstichting bekeken waar beschermde vlindersoorten voorkomen.
Zowel Xentari als Nematoden zijn onschuldig voor mensen, insecten, andere zoogdieren en vogels.
Preventieve bestrijding
Klik hier om de kaart te bekijken.
Wegzuigen van nesten
Op plekken waar geen preventieve bestrijding is toegepast of waar na de preventieve bestrijding alsnog nesten worden gevonden, kunnen deze worden weggezogen. Daarbij wordt gewerkt op basis van prioriteit. De locaties waar veel mensen risico lopen (scholen, speelplaatsen, sportvelden, bejaardentehuizen, verzorgingscentra) hebben de hoogste prioriteit. Dit jaar is de capaciteit van de bestrijdingsteams verhoogd.
Geplaatste nestkasten 2019/2020
De gemeente heeft samen met Buha nestkasten geplaatst. In onderstaande tabel leest u waar de nestkasten hangen.
| Locatie | Aantal | Soort nestkast |
|---|---|---|
| Wijnbergseweg/Doetinchemseweg | 8 | mezenkast met vleermuisvoorziening |
| Raphaëlstraat, Wehl | 7 | mezenkast |
| Van Barneveldlaan, Wehl | 3 | mezenkast in oude eiken |
| Geboortebos | 4 | mezenkast met vleermuisvoorziening |
| Rietveld lyceum | 4 | mezenkast met vleermuisvoorziening |
| Kruisbergse zijweg | 3 | mezenkast, verdeeld in bosschage |
| Kapperskolk/Torontostraat | 2 | spreeuwenkast (met stokje en grotere vliegopening) |
| Hackfort 56 | 2 | mezenkast |
| Weemstraat, Wehl | 5 | mezenkast, verdeeld in eiken |
Wat kunt u zelf doen?
Natuurlijke vijanden
Natuurlijke vijanden leveren een belangrijke bijdrage aan de beheersing van de eikenprocessierups. Veel verschillende boomsoorten, planten, bloemrijke bermen en het minder vaak maaien daarvan dragen bij aan het vergroten van de biodiversiteit. Het aantal natuurlijke vijanden van de eikenprocessierups neemt daardoor geleidelijk aan toe. Natuurlijke vijanden van de eikenprocessierups zijn o.a. mussen, mezen, spreeuwen en vleermuizen.
Helaas biedt het vergroten van de biodiversiteit (en daarmee het aantal natuurlijke vijanden) niet direct een oplossing. Het is een proces van jaren. Zo goed mogelijk anticiperen op de plaag en op een goede manier omgaan met de overlast is en blijft dus belangrijk.
Vergroenen
In een natuurlijke omgeving die in balans is, heeft de eikenprocessierups minder kans. U kunt meehelpen door uw eigen tuin te vergroenen. Zorg dat uw tuin bloemen en planten bevat en niet alleen bestrating. Voor een kleine tuin of balkon zijn bloempotten met bloeiende bloemen zeer geschikt. Veel insecten, vogels, bijen en vlinders hebben het hele jaar gevarieerde bloeiende beplanting nodig voor voedsel en bescherming. Het gebruik van gif voor bijvoorbeeld onkruid of het bestrijden van de buxusmot wordt afgeraden.
Nestkasten
Daarnaast kunt u nestkasten voor bijvoorbeeld mussen, mezen, spreeuwen of vleermuizen ophangen. Dit zijn natuurlijke vijanden van de eikenprocessierups. Het stimuleren van de aanwezigheid van vogels is een goede aanvulling op het bestrijden van de eikenprocessierups. Daarom heeft gemeente Doetinchem vorig jaar een proef met nestkasten gedaan en dit jaar ook nestkasten beschikbaar gesteld die inwoners in hun tuin kunnen ophangen.
Meldingen
Ziet u een nest met eikenprocessierupsen op een plek waar dit veel overlast veroorzaakt? Meld dit via het digitale meldformulier, telefonisch (0314) 377 444 of de MijnGemeente app. Vanwege het grote aantal meldingen en vragen is het helaas niet mogelijk om iedere melder een persoonlijke terugkoppeling te geven. In onderstaand overzicht vindt u de meest gestelde vragen.
Meest gestelde vragen
Wanneer komt de gemeente de rupsen uit de boom bij mij in de buurt weghalen?
Het is helaas niet mogelijk om melders een persoonlijke terugkoppeling over een specifieke eikenboom of groep eikenbomen te geven. We verwachten, net als afgelopen jaren, veel meldingen. Elke melding wordt toegevoegd aan een lijst waarop alle locaties staan waar de eikenprocessierups is gezien. Deze lijst wordt vervolgens afgehandeld op basis van prioriteit. De volgende prioriteitlocaties zijn aangewezen: scholen, speelplaatsen, sportvelden, bejaardentehuizen en verzorgingstehuizen. Daarna zijn woonstraten aan de beurt.
De planning wordt dagelijks bijgesteld aan de hand van het weer, meldingen op prioriteitlocaties en beschikbare capaciteit. Wij kunnen daarom niet zeggen wanneer een specifieke locatie aan de beurt is.
Waarom zagen jullie niet gewoon alle eiken in de gemeente om?
Het kappen van eiken is geen oplossing voor het probleem. De eik is een belangrijke boomsoort, heeft een grote ecologische waarde en vervult vele ecosysteemdiensten. Denk aan luchtkwaliteit, het afvangen van water, koeling en CO2 reductie.
Wat moet ik doen als er eikenprocessierupsen in de eikenboom op mijn eigen terrein zitten?
Hebt u op eigen terrein een boom met een nest eikenprocessierupsen? Dan kunt u zelf contact opnemen met een professioneel bestrijdingsbedrijf. Gemeente Doetinchem en Buha kunnen hierin niets voor u betekenen. Het zelf wegbranden van de nesten is zinloos en wordt ten zeerste afgeraden. Door de bedreiging en de warmte laat de rups zijn brandharen juist los en worden deze in de omgeving van de boom verspreid.
Waarom hangen jullie niet in iedere boom een nestkast?
Gemeente Doetinchem stelt dit jaar 300 nestkasten beschikbaar voor inwoners die hun tuin graag aantrekkelijker willen maken voor vogels die eikenprocessierupsen eten. Ook worden er door diverse initiatieven met ondersteuning van de gemeente en Buha nestkasten opgehangen in wijken waar in voorgaande jaren veel eikenprocessierupsen in eikenbomen zaten. Dit is een mooie toevoeging aan de verschillende methoden om de plaag onder controle te krijgen.
We ontkomen er echter de komende jaren niet aan om rekening te houden met de aanwezigheid van de eikenprocessierups. We moeten ons aanpassen en groot inzetten als het om (preventieve) bestrijding gaat.
Waarom worden sommige bomen wel en sommige bomen niet preventief bestreden?
De keuze om bomen wel of niet te bestrijden, wordt gemaakt op basis van verschillende criteria, namelijk:
- De aanwezigheid van beschermde vlindersoorten. In verband met de aanwezigheid van beschermde vlindersoorten is het soms niet mogelijk om preventief te bestrijden.
- Om de biodiversiteit te vergroten is het onverstandig alle bomen te spuiten aangezien je dan ook de natuurlijke vijanden bestrijdt.
- De aanwezigheid van bepaalde voorzieningen in de buurt, zoals scholen en sportvelden. Dergelijke locaties hebben een hogere prioriteit.
- De hoeveelheid bomen die in de korte bestrijdingsperiode behandeld kan worden. Doordat bestrijding alleen zinvol is in een korte periode, zorgt de factor ‘tijd’ er ook voor dat niet alle bomen behandeld kunnen worden.
- De hoeveelheid meldingen en onze eigen ervaringen van afgelopen jaren.
Een overzicht van straten waar preventieve bestrijding in 2020 plaats vindt bekijkt u hier. De gemeente Doetinchem zet in op een combinatie van preventieve bestrijding, curatieve bestrijding (zuigen) en het verhogen van de biodiversiteit. Op basis hiervan proberen we de overlast te beperken. We zullen ook moeten accepteren dat de rups er nu eenmaal is, uitroeien is onmogelijk.
Meer vragen en antwoorden
Kijk voor meer vragen en antwoorden over de eikenprocessierups op processierups.nu.