Advies: Tekst inspreken beeldvormende raad 20 februari 2020

Datum: 20 februari 2020
Onderwerp: tekst inspreken beeldvormende raad 20 februari 2020

Geachte leden van de gemeenteraad, 

De mededeling van het college van B&W met betrekking tot het niet meer uitkeren van de Compensatie Eigen Risico (CER) vanaf 2021 is voor ons aanleiding geweest om in te spreken m.b.t. dit onderwerp. 

In de raadsmededeling werd aangegeven dat de Sociale Raad geïnformeerd is over dit 
voorgenomen beleid. De Sociale Raad is niet gevraagd een advies over dit onderwerp te geven. Stopzetten van de uitkering CER is een onderdeel van de totale bezuinigingsoperatie binnen onze gemeente. Het gaat over een bezuiniging van 100.000 euro op het armoedebeleid. 

Het zal u duidelijk zijn dat wij als cliëntenorganisatie dit geen goede maatregel vinden. Het armoedebeleid in haar totaliteit wordt gekort. Wij vinden dat een verkeerd signaal op het moment dat het van alle kanten duidelijk is dat het beleidsvoornemen: ‘het terugdringen van structurele armoede’, niet zal worden gehaald. De landelijke kortingstendens versus het niet halen van doelstellingen is ook in Doetinchem herkenbaar en de negatieve effecten hiervan worden steeds duidelijker zichtbaar.

Tegelijk stellen wij vast dat het armoedebeleid binnen Doetinchem heel goede aspecten kent. Menzis GarantVerzorgd 3 is een uitstekende dekking voor veel gezondheidsvragen, 
medicijnkosten en ook de vergoeding van de eigen bijdrage van de WMO. Uw voornemen om nu de mensen die GarantVerzorgd 1 en 2 hebben en die hun volledige eigen risico verbruiken die achteraf met 120 euro wordt gecompenseerd te laten vervallen, is een 
aderlating voor hen die daar aanspraak op konden/moesten maken. Wij ondersteunen van harte uw streven om de mensen die nu GarantVerzorgd 1 en 2 hebben en hun volledig eigen risico verbruiken, te motiveren over te stappen naar GarantVerzorgd 3. 

Toch hebben wij daar wel enige op- en aanmerkingen bij die, naar onze mening, moeten 
worden aangepakt:

• het vraagt een behoorlijk inzicht om te zien waar het voordeel zit bij de overstap van GarantVerzorgd 1 en 2 naar 3. Allereerst ziet de burger dat hij/zij maandelijks meer gaat betalen. Als je leeft of moet leven van maand tot maand dan is dat een barrière om te nemen.De voorlichting op dit gebied zou zeer gepersonaliseerd moeten worden. U weet precies wie een CER uitkering ontvangen. Om deze mensen alleen een brief met toelichting te sturen zal vaak onvoldoende effect hebben. Denk daarbij aan laaggeletterdheid of andere culturen.
• De overstapmomenten worden schriftelijk aangegeven. Het is van groot belang dat hieraan meer persoonlijke aandacht wordt gegeven om schulden te voorkomen in plaats van mensen op een later tijdstip door te moeten verwijzen naar schulddienstverlening. En onverwachte medische kosten zijn vaak een oorzaak van opstapelende schulden (zie advies 9 – 10 – 2014).
• Er zijn groepen die qua inkomen en problematiek wel gebaat zouden zijn bij GarantVerzorgd 3, maar daarvan worden buitengesloten. Zoals mensen in de schuldhulpverlening die te maken hebben met bewindvoering. In het hele traject van bewindvoering mogen cliënten alleen een basispolis nemen. Hierbij een zeer grote kans dat er hogere schuldenlasten ontstaan, welke voorkomen kunnen worden door de keuze van de juiste dekkingsvorm.
• In deze groepen treffen we ook mensen aan met een betalingsachterstand bij de Zorgverzekering. Ook zij mogen en kunnen niet overstappen.

Daarnaast gaat het om de geloofwaardigheid van de overheid. In 2014 werd duidelijk dat de algemene regeling WTcG niet langer houdbaar was. Het algemene karakter was niet functioneel. Teveel mensen die niet hoefden te worden ondersteund, kregen een uitkering. Indertijd was de gedachtegang dat de tegemoetkoming meer moest worden toegespitst op die mensen die het echt nodig hadden. De gedachte hierbij was dat de gemeenten dit beter konden uitvoeren. De overheveling ging echter wel gepaard met een financiële korting.

De gemeente Doetinchem heeft toen gekozen voor de CER en de WTcG uitkering te koppelen aan het gemeentelijke armoedebeleid. Als SR hebben wij toen positief op dit voorstel geadviseerd. Veel mensen ontvingen in het verleden een CER uitkering. Deze uitkering werd op een bepaald tijdstip ondergebracht in het armoedebeleid. En nu krijgen deze mensen te maken met het volledig vervallen van deze uitkering. En dat terwijl de overheid had gezegd dat de gemeenten de verdeling van de gelden beter zouden kunnen uitvoeren dan de rijksoverheid. Nu enkele jaren later wordt de regeling helemaal opgeheven i.v.m. bezuinigingen en dat brengt ons bij het fundamentele punt: het armoedebeleid.

Wij wilden vandaag ook graag inspreken om aan te geven dat de korting alleen te maken lijkt te hebben met een minimale ingreep die goed kan worden gecompenseerd. Het gaat echt verder. Het gaat om een korting op de gelden van het armoedebeleid. De gekozen oplossing kan zeker rekenen op begrip, mits voldaan wordt aan de eerder gemaakte aanbevelingen/opmerkingen.

De korting op het armoedebeleid is echter een aanslag op het totale beleid waarvan wij als SR zien dat het beleid tekortschiet. Gelet op de extra zorgkosten die niet in GarantVerzorgd 3 worden gedekt en waarvoor in het verleden middels een maatwerkvoorziening via de bijzondere bijstand een mogelijkheid tot een vergoeding werd geboden, is vervallen. (Hierdoor kunnen mensen ongewild op kosten worden gejaagd).
Maar ook het gegeven dat op dit moment armoede een steeds structureler karakter krijgt door de stijging van vaste lasten van burgers waardoor het vrij besteedbare inkomen daalt. 

Voorbeelden hiervan zijn:

• de huurverhogingen bij Sité van ruim 3 procent lijken geen incident te zijn;
•  de stijging van energielasten. Door woningen energiezuinig te maken worden ze daardoor ook duurder. De verwachte balans door deze maatregelen is niet altijd gunstig. Daarbij het gegeven van de door rijksoverheid verplichte energietransitie (iedereen van het gas af – wie gaat dit betalen) en oplopende energietransportkosten
• de waarneming door de voedselbank dat er een nieuwe groep van mensen zichtbaar wordt van boven de 80 jaar met een beperkt inkomen. Door de stijging van de vaste lasten valt men nu binnen de criteria van de voedselbank en deze groep zal niet uitstromen.

Kortom wij pleiten voor een gedegen onderzoek om vast te stellen op welke wijze we binnen Doetinchem het armoedebeleid zo vorm kunnen geven dat eerdere doelstellingen ook worden gehaald. 

Het gaat hierbij om terugdringen van structurele armoede. Terwijl er maatregelen worden 
genomen welke juist zorgen voor meer structurele armoede, zoals huurverhogingen, maar ook structureel meer mensen op bijstandsniveau door overheidsmaatregelen.
De samenhang naar participatie is duidelijk. Het meedoen, lukt moeilijk als je voortdurend bezig bent met het zoeken van oplossingen voor armoede.

Kortom 100.000 euro korten op het armoedebeleid is naar onze mening een slecht beleidsteken voor de aanpak en terugdringing van de structurele armoede. 
Deze raadsmededeling is in onze opinie een teken van een breder geheel met onvoldoende aandacht voor de armoede en daarbij benodigd beleid, ook in onze gemeente.

Namens de Sociale Raad 
Leen van der Heiden, onafhankelijk voorzitter 
Dank voor uw aandacht