De gemeenteraad heeft 14 mei 2009 de structuurvisie voor het centrum van Vaassen vastgesteld. Om de structuurvisie daadwerkelijk te kunnen realiseren en daarmee de kwaliteit van het dorpscentrum te vergroten, wordt de molen verhoogd.
“Met het vaststellen van de structuurvisie voor het centrum van Vaassen ligt de weg open om een aantal ongewenste situaties in het centrum van Vaassen eindelijk op te lossen en gestaag te gaan werken aan de totale verbetering van het centrum”, aldus Joop van Nuijs, wethouder ruimtelijke ordening.
In de structuurvisie voor het centrum van Vaassen staat de hoofdkoers voor de toekomst van het centrum van Vaassen. Centraal staat het versterken van de leefbaarheid en het vergroten van kwaliteit met alle facetten die hieraan een bijdrage kunnen leveren. Deze facetten zijn wonen, economie, verkeer, recreatie en toerisme, de molen en de inrichting van de openbare ruimte.
Op basis van de 26 inspraakreacties die op de ontwerpvisie bij de gemeente zijn binnengekomen, heeft de gemeente de structuurvisie op een aantal punten aangepast. Vooral de beeldkwaliteit en de verkeersstructuur zijn in de structuurvisie scherper en anders verwoord dan in de ontwerpversie.
Wat de beeldkwaliteit betreft vindt de gemeente dat het behoud van het karakter van het historisch gegroeide dorpsgebied van groot belang is voor de identiteit van het dorp Vaassen. Behoud en waar nodig versterking van de ruimtelijke kenmerken is het uitgangspunt in het beleid. Nieuwe bebouwing moet daarom qua maat, schaal, kleur en materiaal aansluiten bij de bestaande bebouwing. De gemeente is van mening dat op bepaalde plekken bebouwing met een derde bouwlaag past in het beeld van het dorp. De derde bouwlaag moet dan wel een puntdak of een terugspringende bouwlaag zijn. Hierdoor wordt de bouwmassa minder zwaar en past zij in het dorpse karakter van Vaassen.
De verkeersstructuur is in de structuurvisie ook gewijzigd. Het Ter Heerdtspad wordt niet doorgetrokken. Uitgangspunt is dat de Dorpsstraat en het marktplein op termijn autoluw/autovrij worden. Dit gebeurt in fases en in overleg met alle betrokkenen. Om de gewenste verkeersstructuur te bereiken,is het nodig om de Margrietweg door te trekken. Hierdoor ontstaat een ringweg rondom het centrum van waaruit de parkeerplaatsen in het centrum goed bereikbaar zijn.
Om de structuurvisie te kunnen uitvoeren en in het centrum te kunnen bouwen, dient de molen te worden opgehoogd. Het ophogen van de molen tast de cultuurhistorische identiteit van de molen niet aan. Door de eeuwen heen is de molen steeds veranderd en aangepast aan de veranderende fysieke, maatschappelijke en economische omgeving. Er bestaat dan ook niet één bepaald historisch beeld van molen. Bij het ophogen van de molen blijft de karakteristieke vorm en uitstraling van de molen behouden. Daarom is gekozen voor het opvijzelen van de molen. De molen is een levend monument dat met zijn tijd meebeweegt.
De molenbiotoop in Vaassen
Tijdens de informatieavond van 11 november jl. over de ontwerpstructuurvisie voor het centrum van Vaassen zijn een aantal vragen gesteld over de invloed van de molenbiotoop van Daam’s molen op het centrum van Vaassen. Op de informatieavond zijn deze vragen in algemene zin beantwoord. Via deze weg gaan wij hierop dieper in. Wij vinden dit belangrijk. De molenbiotoop heeft namelijk niet alleen invloed op het centrum van Vaassen, maar voor een gebied met een spanbreedte van 400 meter rondom de molen (straal van 360 graden). Daarnaast is de werking van de molenbiotoop vanwege het gebruik van een specifieke formule niet eenvoudig. Uitleg hierover vinden wij dan ook nodig.
In de Uitvoeringsregeling Gelderse Molenverordening van de provincie Gelderland is een formule opgenomen die aangeeft hoe hoog een obstakel mag zijn op een bepaalde afstand van een molen zonder teveel windbelemmering te veroorzaken. De formule wordt door de provincie gebruikt om te bepalen of een gebouw, maar bijvoorbeeld ook een boom al dan niet verstorend werkt voor de windvang op de wieken van de molen. Als dit het geval is wordt niet voldaan aan de provinciale verordening en verleent – in het geval van Vaassen – de provincie Gelderland geen medewerking aan bouwplannen, ondanks het gegeven dat die bouwplannen bijdragen aan het behoud en versterking van de leefbaarheid in Vaassen. Dat bouwplannen planologisch aanvaardbaar zijn, doet daaraan niets af.
Gedeputeerde Staten hebben bij besluit van 6 november 2007 voornoemde koers beperkt gewijzigd.
In de uitvoeringsregeling Molenverordening Gelderland is een nieuw artikel 4a toegevoegd. Dit artikel biedt een beperkte opening om naast het belang van de molen, ook andere belangen in de besluitvorming mee te wegen. Van de Molenverordening kan slechts worden afgeweken als de toestroom en de afvoer van de wind zodanig blijft dat de molen op adequate wijze kan blijven functioneren. Wat veranderd is dat een zeer geringe verslechtering van de windvang niet automatisch meer leidt tot het niet verlenen van een vergunning De bescherming van de molenbiotoop is en blijft het doel van de Molenverordening.
Op basis van het vorenstaande zijn wij met de provincie van mening dat de herontwikkeling van het centrum van Vaassen niet binnen de reikwijdte van de gewijzigde Uitvoeringsregeling valt. Het centrum van Vaassen wordt gerevitaliseerd. Op tal van locaties zijn bouwprojecten voorzien die binnen de molenbiotoop vallen en dus tot een verslechtering van de windvang op de wieken van de molen leiden. Daar komt bij dat de windvang op dit moment al niet optimaal is. Binnen de molenbiotoop is nu al sprake van bebouwing die de aan- en afvoer van de wind beperken. Van een zeer geringe verslechtering van de windvang is bij een totale ontwikkeling van het centrum van Vaassen geen sprake. In gesprekken met de provincie Gelderland is dit, zowel bestuurlijk, als ambtelijk ook als zodanig richting ons uitgesproken. De enige optie om Vaassen voor de toekomst leefbaar te houden en een kwalitatieve impuls te geven is het verhogen van de molen. In dat geval is een vrije windvang naar de molen verzekerd en kan elk project dat op stapel staat zonder problemen voldoen aan de Molenverordening van de provincie Gelderland.
De biotoopformule luidt als volgt: Hx = x/n + c.z. De letters staan voor de volgende beschrijvingen:
H = hoogte obstakel
X = afstand obstakel tot molen
n = 140 voor open gebied, 75 voor ruw gebied, 50 voor gesloten gebied
c = constante = 0,2
z = askophoogte (helft van lengte vlucht + de eventuele hoogte van de stelling
Daams molen is een windgedreven molen en heeft de volgende kenmerken op basis waarvan de biotoopformule ingevuld kan worden. Voor Daams molen betekent het vorenstaande voor de berekening van de toelaatbare hoogte het volgende:
Hx = x/50 + 0,2 . 17,30 (22,40/2 + 6,10 = 17,30) = ….. meter.
De toelaatbare hoogte moet voor Vaassen met één meter worden verminderd. Dit, omdat vanaf het dorpskern het maaiveld richting Daam’s molen met één meter afloopt. Die meter moet worden gecompenseerd.
De conclusie is dat voor grote delen van het centrum van Vaassen bebouwing in twee bouwlagen het maximum is. Daarmee kan niet de ruimtelijke kwaliteit worden bereikt die wordt gewenst. Ten aanzien van die kwaliteit geldt dat het behoud van het karakter van het historisch gegroeide dorpsgebied van groot belang is voor de identiteit van het dorp Vaassen. Ons beleid is gericht op behoud en waar nodig versterking van de ruimtelijke karakteristiek. Deze komt vooral tot uitdrukking in het kleinschalige en individuele karakter van de bebouwing. Nieuwe bebouwing zal wat ons betreft qua maat en schaal en ook wat betreft kleur en materiaalgebruik in harmonie met de bestaande bebouwing ontworpen moeten worden. Nieuwe ingrepen zullen steeds op de bestaande schaal moeten worden afgestemd.
