Er zijn 3 vormen van opvang voor asielzoekers. De bekendste zijn de gewone asielzoekerscentra (azc’s) die vaak al jaren bestaan. Daarnaast bestaat er noodopvang en crisis-noodopvang waar asielzoekers kort verblijven.
Reguliere opvang asielzoekers
Een asielzoekerscentrum (azc) dat door het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) wordt geëxploiteerd voor een termijn vanaf twee jaar met een opvangcapaciteit tot 1500+ personen (getallen zijn indicatief). Incidenteel worden ook recreatieparken, migrantenhuisvesting of vergelijkbare accommodaties benut waarvan de exploitatie deels door de verhurende eigenaar wordt gevoerd (voor circa 300 – 800 of meer personen). Het kan gaan om langdurige opvang (tot 30 jaar) en tijdelijke opvanglocaties (tot 5 jaar). Er wordt hard gewerkt om nieuwe AZC’s mogelijk te maken. Dit gebeurt onder regie van het COA (structurele investering in opvang), waarbij met het uitgangspunt om 500+ locaties te hebben flexibeler omgegaan wordt, bijvoorbeeld door kleinere vestigingen van in ieder geval 100+ als onderdeel van een grote vestiging (satellietmodel).
Noodopvang asielzoekers
Dit zijn hallen en locaties voor opvang voor de duur van zes tot twaalf maanden met een opvangcapaciteit van ongeveer 300 personen of meer, bij voorkeur in de directe nabijheid van een mogelijke tijdelijke of reguliere opvanglocatie. Het Kabinet, de Vereniging Nederlandse gemeenten (VNG) en het Interprovinciaal Overleg van en voor provincies (IPO) hebben een dwingend beroep gedaan op de provincies om onder regie van de Commissarissen van de Koning in alle provincies een grote noodopvanglocatie in te richten. Deze noodopvanglocaties hebben een omvang van 2.000-2.500 personen en zijn in ieder geval nodig tot en met 2016.
Crisis-noodopvang asielzoekers
Dit zijn locaties, zoals sporthallen, die ook voor incidenten, rampen of crises worden gebruikt door bevolkingszorg.
Op 18 september 2015 is oproep gedaan aan gemeenten om deze aan te leveren. Deze opvang is bedoeld voor in beginsel 72 uur, waarna asielzoekers kunnen doorstromen naar de andere vormen van opvang waar het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) mee bezig is. Crisis-noodopvang die langer dan de genoemde 72 uur beschikbaar is, is noodzakelijk. Ook komt het voor dat aan gemeenten wordt gevraagd de 72 uur te verlengen totdat er een nieuwe plek is gevonden voor de desbetreffende groep. Soms volgt er na 72 uur een volgende groep die voor 72 uur wordt opgevangen. Coördinatie voor crisis-noodopvang ligt primair bij de veiligheidsregio of – indien dat regionaal is afgesproken – bij een provincie of grote stad. Gemeenten willen zich inzetten voor langer durende crisis-noodopvang (te organiseren via de veiligheidsregio's, provincie, of een kerngemeente met omringende gemeenten).
