Een gemeente heeft veel verschillende taken. De gemeente:
- houdt bij wie er in de gemeente wonen. Dat gebeurt in de Basisregistratie personen (BRP).
- geeft officiële documenten uit, zoals een paspoort of identiteitskaart en een rijbewijs.
- verstrekt uitkeringen aan wie niet in eigen levensonderhoud kan voorzien.
- is verantwoordelijk voor de uitvoering van Wet maatschappelijke ondersteuning (wmo), de Participatiewet en de jeugdzorg.
- is verantwoordelijk voor de huisvesting van scholen en geeft geld uit aan leerlingen die extra begeleiding nodig hebben.
- maakt bestemmingsplannen. Hierin staat welk gebied bestemd is voor huizen, welk deel voor natuur en welk deel voor bedrijven.
- houdt toezicht op de woningbouw en maakt daarover afspraken met woningcorporaties.
- legt straten, wegen voetpaden en fietsroutes aan. En zorgt dat ze onderhouden worden.
- voert de Wet milieubeheer uit. Deze regelt onder andere de gescheiden inzameling van huisvuil.
- verstrekt subsidies, bijvoorbeeld aan een zwembad of bibliotheek.
- zorgt dat bedrijventerreinen goed bereikbaar zijn
- verstrekt vergunningen voor markten.
- zorgt voor handhaving van de landelijke en plaatselijkeregels, met behulp van het ambtenarenapparaat, politie en brandweer.