Verslag informatiebijeenkomst 6 juli 2021

Startvragen via Mentimeter

De bijeenkomst wordt gestart met vragen via Mentimeter. De volgende vragen zijn gesteld:

Wat zijn uw verwachtingen van deze avond?

• Het ophalen van (nieuwe) informatie;
• Vragen stellen over de Ontwerp Transitievisie Warmte;
• In kaart brengen wat ons te wachten staat; 
• Inzicht in wanneer we van het aardgas af gaan. 

Welke vragen heeft u rondom de Ontwerp TVW?

• De financiering van de warmtetransitie;
• De deelname van bedrijventerreinen; 
• De verplichting of keuzevrijheid binnen de warmtetransitie.

Het Klimaatakkoord van Parijs is wereldwijd ondertekend. Daarin is afgesproken om de klimaatdoelstellingen te behalen. In Nederland hebben we dit vertaald naar een nationaal Klimaatakkoord (2019). 

Ondertussen is op regionaal niveau gestart om de Regionale Energie Strategieën (RES’en) te maken. Daarnaast moeten alle gemeenten in Nederland eind dit jaar (2021) de Transitievisie Warmte klaar hebben. Op gemeenteniveau is dit de eerste visie hoe de gemeente aardgasvrij moet worden. 

Het vervolgtraject bestaat uit het vertalen van deze visie naar plannen voor de buurten in Waddinxveen. Er worden dan in elke buurt projecten gestart. In het begin bestaat dit vooral uit haalbaarheidsonderzoeken. Dit om de haalbaarheid te onderbouwen en de financiering op orde te hebben. Dit moet gedaan worden voordat we besluiten dat we echt gaan starten. De TVW is de eerste stap. Maar heeft de TVW is algemeen en geeft overzicht voor de gemeente Waddinxveen. De belangrijkste keuze in de visie is de buurt waar we een concrete verkenning kunnen gaan starten. 

De nationale opdracht is vertaald naar regio’s, maar uiteindelijk heeft de gemeente de regierol gekregen. Daarom is de TVW belangrijk. Want dat is het instrument om te bepalen waar we de komende jaren de eerste stappen te zetten. 

De TVW is een eerste plaatje en wordt elke 5 jaar vernieuwd. De visie is geen plan waarin staat hoe het precies gaat voor alle buurten in Waddinxveen. Maar wel hoe we het ongeveer de komende 30 jaar gaan doen in Waddinxveen en waar we de eerste verkenningen gaan starten. In de TVW worden nog geen definitieve besluiten genomen. Het is nog geen definitief plan voor uitvoering. Op buurtniveau starten we onderzoek (verkenning) en dan pas nemen we een besluit. Er is ook nog geen precies overzicht van de kosten.  Dit moet op project- en buurtniveau preciezer bekeken worden. Dit staat nog niet in de TVW. Daarom zijn er nog geen verplichtingen. Op basis van de visie kunnen de eerste stappen gezet worden en kunnen we gaan verkennen. 

De visie geeft richting en inzicht in de alternatieven voor aardgas voor specifieke delen van Waddinxveen. Het geeft ook een tijdpad en benoemt de startbuurt en de buurten waar verkenningen van start gaan. Tot slot beschrijft de visie hoe we in die buurten aan de slag gaan.

Het proces van het opstellen van de Ontwerp TVW bestaat uit vier fasen:

1. Inventarisatie: De warmtevraag en de warmtebronnen van de gemeente Waddinxveen zijn in kaart gebracht;
2. Koppeling warmtebronnen: De warmtevraag en de warmtebronnen van de gemeente Waddinxveen zijn aan elkaar gekoppeld;
3. Transitiepad: Wat speelt er in de buurten en op welke termijn kunnen er stappen gezet worden. 
4. Ontwerp TVW: Bovenstaande fasen hebben geleid tot de Ontwerp TVW. 

De Ontwerp TVW is gemaakt in samenwerking met inwoners, ondernemers en andere belanghebbenden. Daarnaast zijn ook de gemeenteraad en het college van burgemeester en wethouders betrokken geweest. Bij deze partijen is informatie opgehaald. 

Informatieavonden 

Er zijn tijdens het proces van de Ontwerp TVW twee informatieavonden voor de hele gemeente geweest. Een aan het begin van het proces. Hier hebben we inwoners gevraagd wat zij belangrijk vinden en wat belangrijk is om tot de Ontwerp TVW te komen. En deze informatiebijeenkomst aan het eind van het proces. 

Kernteam van inwoners

Tijdens het proces van de Ontwerp TVW zijn op meerdere momenten inwoners betrokken. Het kernteam van inwoners heeft in alle vier de fasen kritisch meegedacht. Er is aan hen gevraagd wat zij vonden en hoe de informatie overkomt. Er is belangrijke informatie opgehaald tijdens deze bijeenkomsten. Het kernteam bestaat uit inwoners uit verschillende buurten in Waddinxveen. Wij hebben hen stap voor stap om ideeën gevraagd. 

Verkenningsbuurten

In de verkenningsbuurten zijn we in gesprek geweest met belangrijke inwoners (sleutelfiguren) uit de buurten. Dit is gedaan om de keuze voor de startbuurt te kunnen maken. Er is tijdens deze werksessies veel informatie opgehaald over wat de sleutelfiguren belangrijk vinden. Informatie over hoe we inwoners uit de buurten moeten betrekken en hoe het participatieplan eruit moet zien. En aan welke voorwaarden dit moet voldoen. Er zijn dus randvoorwaarden en aandachtspunten opgehaald. 

Algemene informatie

Er is op de website van de gemeente Waddinxveen, in de lokale krant, via social media en via de nieuwsbrief duurzaamheid gecommuniceerd over de stappen in het proces van de Ontwerp TVW. 

Keuzes maken

Hoe we keuzes maken is gekoppeld aan het doel. De TVW gaat over de warmtevoorziening. Op dit moment hebben we een betrouwbare, betaalbare en veilige warmtevoorziening met aardgas. Maar we willen de stap maken naar een duurzame warmtevoorziening. Aardgas stoot CO2 uit, dus daarom willen we duurzame warmtebronnen. Die overstap moeten we maken. Daarom hebben we de belangrijke zaken naast elkaar gezet met betrekking tot hoe we keuzes maken. Dit zijn de uitgangspunten.

Belangen van inwoners en bedrijven

De uitgangspunten hebben betrekking op de woonlasten. Deze moeten betaalbaar blijven en zijn. Maar ook de betrokkenheid van inwoners is belangrijk, als er ruimte is voor lokaal eigendom. Op die manier hebben inwoners meer te zeggen en kunnen zij profiteren van baten. Het ontzorgen van inwoners is ook belangrijk. Er zijn veel inwoners die het graag zelf uitzoeken en interessant vinden. Maar ook inwoners die minder geïnteresseerd zijn en ook voor hun moet er een goede oplossing zijn.

Tot nu toe heeft iedereen keuzevrijheid. Het lijkt erop dat nieuwe wet- en regelgeving ervoor zorgt dat er een ‘mate van redelijkheid’ is. Dus als het voor een bepaalde inwoner echt goedkoper is om niet bij een collectief initiatief aan te sluiten, en er is een ander alternatief dat goedkoper is, dan zal die ruimte er ook zijn denken we. Maar we kunnen niet in de toekomst kijken. Het is goed en eerlijk om te zeggen dat we waarschijnlijk wet- en regelgeving gaan krijgen die gaat aansturen op aardgasvrij wonen en werken. Dat zal niet van de een op de andere dag gaan, maar de ambitie is wel om 2050 aardgasvrij te zijn. Het is een proces van 30 jaar. Gelukkig zijn er andere mogelijkheden (alternatieven).

Andere voordelen, zoals comfort en gezondheid, zijn voordelen die erbij komen. De opties moeten ook aansluiten bij de bedrijven(terreinen) en niet alleen bij de woningen. Ook de overlast moet zo veel mogelijk worden beperkt.

Inhoudelijke uitgangspunten

Energiebesparing en isoleren zijn belangrijk. Want duurzame warmtebronnen zijn schaars. Daarnaast is door energiebesparing je woning meer comfortabel en ben je meer flexibel. Dit komt omdat je meer verschillende type warmtebronnen kan benutten. Als je bijvoorbeeld veel isoleert kan je met een warmtepomp uit de voeten.

Ook willen we graag gezonde- en milieuvriendelijke oplossingen. Niet alleen energie en het klimaat zijn namelijk van belang. Ook de materialen die we gebruiken zijn van belang. We kunnen de materialen hergebruiken en het binnenklimaat van een woning is van belang. Dit moeten we samen oppakken.

Dit proces doen we met elkaar. Daarom is transparantie in het proces belangrijk. We moeten aan inwoners uitleggen waarom bepaalde keuzes worden gemaakt. Dat moet zorgvuldig gebeuren. Daarom benadrukken we dat we niet zomaar keuzes maken om ergens het aardgas af te sluiten. Aan de ene kant willen we tempo houden (in heel Nederland). Maar aan de andere willen we ook zorgvuldig beginnen, door haalbaarheidsonderzoeken uit te voeren. Dat is belangrijk en daar zit een verantwoord tempo in. We willen onszelf het ook qua kosten niet moeilijk maken.

Tot slot, de integrale (complete) benadering. We willen kijken naar wat er nog meer speelt in een buurt en of er ook nog andere thema’s zijn die spelen. Er kunnen namelijk ook andere redenen zijn om iets in een buurt te gaan doen. Verbinding is iets wat we willen meenemen als we in een bepaalde buurt beginnen.

Technieken

Er zijn verschillende alternatieven technieken voor aardgas, namelijk:

1. Een all-electric oplossing met warmtepomp;
2. Een warmtenet aansluiting. Bij een warmtenet aansluiting heeft een woning een elektriciteit aansluiting voor licht, wassen en koken. Maar ook een warmte aansluiting waar warm water door komt. Die kan naar de radiatoren maar ook naar de afleverset waar tapwater (douchewater) wordt geleverd. Als we naar een warmtenet willen met een lage temperatuur dan is isoleren belangrijk. Een warmtenet betekent niet automatisch dat er niet geïsoleerd hoeft te worden, maar betekent soms wel dat je net iets minder isolatie nodig hebt. Omdat het warme water warmer is dan dat een warmtepomp bijvoorbeeld levert.
3. Groen gas (waterstof of bijvoorbeeld biogas) betekent dat een woning een gasketel houdt. Tegelijkertijd zien we dat het belangrijk wordt dat er een hybride warmtepomp komt. Groen gas en waterstof zal wel beperkt aanwezig zijn. Studies geven aan dat het nog lang gaat duren voordat we bijvoorbeeld waterstof in voldoende mate hebben. Eerst inzetten op industrie. Daar zijn namelijk processen die moeilijk of niet te elektrisch te maken zijn. Daar is gas voor nodig. Hetzelfde geldt voor de lucht- en scheepvaart. We denken niet dat groen gas de komende 20 jaar veel inzetbaar is. Maar wel een optie die we niet aan de kant schuiven. Als we denken dat het ergens slim is om met groen gas te werken, dan is de gasleiding interessant. Je kunt de huidige gasleiding ook gebruiken voor dit type gas. Het is een optie om achter de hand te houden. Maar niet iets wat we denken dat grootschalig beschikbaar is voor woningen (de komende jaren).

Warmtebronnen

In de gemeente Waddinxveen zijn verschillende (lokale) alternatieve warmtebronnen voor aardgas:

• Rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) in Waddinxveen (riothermie);
• Thermische energie uit oppervlaktewater. De rivier de Gouwe en ander water in Waddinxveen. Uit het water kan je warmte halen, die je kan gebruiken voor warmtenetten.
• In de regio wordt onderzoek gedaan naar geothermie. De glastuinbouwsector kijkt daar vooral naar op dit moment. Daarnaast wordt in de regio ook aandacht besteed aan WarmtelinQ (een ondergrondse leiding waarmee warmte uit de Rotterdamse haven kan worden gebruikt om huizen en bedrijven in Zuid-Holland te verwarmen).

Tijdpad

Er zijn verschillenden momenten die bepalen wanneer we de stap naar aardgasvrij gaan maken.

• Renovatiemomenten. Als de woningbouwcorporatie een buurt gaat renoveren is dat een mooi moment om ook over de warmtevoorziening na te gaan denken.
• De werkzaamheden in de openbare ruimte. Als bijvoorbeeld de straten open moeten, zou dat een goed moment zijn om een warmtenet aan te leggen of een elektriciteitsnet te verzwaren.
• Bij momenten van transformatie of de ontwikkeling van nieuwbouw wordt gekeken naar welke warmtevoorziening je daar kan realiseren. Op dat moment kan ook in kaart gebracht worden of de naastgelegen buurten meegenomen kunnen worden.  
• Werkzaamheden aan het aardgas- en elektriciteitsnet.
• Investeringen van inwoners aan hun eigen woning of gebouw.

Meekoppelkansen

Naast natuurlijke momenten wordt ook gekeken naar ‘koppelkansen’. Als er veel woningbouwcorporatie bezit is dan zou een overstap naar een warmtenet makkelijker gemaakt kunnen worden. Dit betekent dat er veel woningen in een keer aangesloten worden. Als er een kansrijke warmteoplossing in de buurt is, kan dat een extra reden zijn om ergens te starten. Bij hoogbouw kunnen warmtenetten een betaalbare oplossing bieden. De combinatie hoogbouw en warmtebron zou een reden kunnen zijn om in bepaalde buurt eerder te starten en een verkenning uit te voeren.

Gebieden met veel dezelfde woningen zijn ook interessant. Als voor een aantal woningen is uitgevonden welke maatregelen nodig zijn om over te stappen van het aardgas op een alternatief, dan kan dat daarna heel goed gekopieerd worden naar alle woningen in dat gebied.

Draagvlak is ook belangrijk. In welke buurt kijken inwoners positief aan tegen duurzaamheid en het overstappen van aardgas naar een alternatief.

Bovenstaande punten zijn meegenomen in de analyse. De uitkomst van de analyse is verwerkt in onderstaande afbeelding:

Beschrijving afbeelding

• Korte termijn (1): Gebieden waar het interessant is om studies te starten en te kijken of daar al stappen genomen kunnen worden.
• Natuurlijk tempo (2): Dit is het buitengebied van Waddinxveen. Daar is geen reden gevonden om versneld over te stappen naar een alternatief voor aardgas. Dit zijn woningen die een individuele oplossing kunnen hebben. Zij kunnen op een eigen moment (als ze aan isolatie voldoen) de overstap maken naar een warmtepomp. Dit is bijvoorbeeld bij een verbouwing en/of verhuizing. In dit gebied kan een inwoner het tempo zelf bepalen.
• Middellange termijn (3): Dit zijn de gebieden waar wordt gestart met studies en haalbaarheidstrajecten. Er zitten in deze gebieden in de periode 2035 en 2040 kansen in bijvoorbeeld de openbare ruimte. Dat kan een goed moment zijn om de overstap te maken.
• Lange termijn (4): Dit zijn lastige gebieden. Als er geen natuurlijk moment is, is er geen reden om echt te starten. Ook niet in de tussentijd. Als er in de komende periode dingen veranderen, dan kan dit in de fasering aangepast worden. De visie wordt elke 5 jaar aangepast. Worden er in deze gebieden toch grote aanpassingen aan gebouwen of de openbare ruimte gepland? Dan moet er opnieuw bekeken worden of er toch niet een overstap gemaakt kan worden.  
• Middellange termijn of natuurlijk tempo (5): Dit zijn gebieden waar de vraag speelt of zij op een natuurlijk tempo kunnen of dat zij mee kunnen liften op een warmtenet oplossing die op middellange termijn gaat spelen. Als op middellange termijn studies gestart gaan worden, zal ook naar deze gebieden gekeken worden.

Besluiten nemen

Een besluit nemen is iets waar je elkaar bij nodig hebt. De gemeente kan met beleid, wet- en regelgeving en subsidies de inwoners van de gemeente Waddinxveen stimuleren om stappen te nemen. Maar de gebouweigenaar beslist welke investering gedaan wordt in de woning. De markt kan isolatieoplossingen en/of warmteoplossingen aanbieden en daarvoor de prijs bepalen. Of een oplossing betaalbaar is, hangt niet alleen van de overheid af. Maar hangt ook af tegen welke prijs de markt oplossingen aanbiedt. De netbeheerder besluit tot slot over de investeringen in het elektriciteits- of gasnet. De infrastructuurkeuze ligt bij de netbeheerder. Alle partijen moeten in een buurt instemmen met het plan. Pas dan kan een besluit genomen worden. En kan met elkaar de verandering gestart worden.

Gemeentebrede aanpak

Voor alle oplossingen voor aardgas is isoleren belangrijk. Isoleren en je woning voorbereiden op lage temperatuur oplossingen geeft een inwoner flexibiliteit. De gemeentebrede aanpak richt zich daarop. Dit is ongeacht waar een inwoner woont en het tijdpad. 

Bedrijventerreinen aanpak

Er zijn bedrijventerreinen in de gemeente Waddinxveen die aangeven dat zij op korte termijn willen starten met de overstap. Uit de gesprekken die gevoerd zijn kwam naar voren dat zij stappen willen zetten. Het glastuinbouwgebied in Waddinxveen is bezig met geothermie oplossingen en WarmtelinQ. Ze zijn ook bezig met de verduurzaming van de gebouwen. Vanwege de grote hoeveelheden aardgasgebruik is het belangrijk op tijd te kijken naar een alternatieve warmtevoorziening.

Communicatie

Het moet voor iedereen in Waddinxveen duidelijk zijn waar ze terecht kunnen en waar ze informatie kunnen vinden. Dit gebeurt onder andere via de website van de gemeente en het energieloket. Op deze manier wordt iedereen op de hoogte gehouden van welke trajecten er lopen, hoe iedereen betrokken wordt en wat er speelt.

Regie op bronnen

Er zijn verschillende soorten warmtebronnen in Waddinxveen. Het is belangrijk om daar de regie op te voeren. Dit betekent dat in kaart gebracht moet worden welke bronnen er in de toekomst bij komen. Welke ontwikkelingen er zijn en welke prijzen daarbij horen. Op deze manier wordt gekeken of het slim is om de buurten op deze bronnen aan te sluiten en wanneer we daarvoor moeten handelen.

Governance

Dit gaat over het nemen van besluiten. Hier hoort ook bij dat we de TVW elke vijf jaar moeten aanpassen en moeten blijven afstemmen met de Regionale Energie Strategie (RES).

Stappenplan participatie

In de buurten waar een verkenning gestart gaat worden, is het van belang om een traject met elkaar te doorlopen. Dit gebeurt via verschillende stappen. Eerst moet iedereen bij elkaar aan tafel zitten. Vervolgens moet in detail naar de buurt gekeken worden en alle opties naast elkaar worden gezet. Vervolgens moet er een optie worden gekozen en moet deze ook worden onderbouwd. En moet er worden gekeken of er draagvlak voor is. Dan kan je tot besluitvorming komen.

Algemene informatie inspraakperiode

De Ontwerp TVW wordt ter inzage gelegd vanwege het belang van een goede borging van de positie van inwoners en belanghebbenden. Daarnaast vindt de gemeente Waddinxveen het van belang om te komen tot een gedragen visie. 

Alle inwoners van Waddinxveen kunnen een zienswijze geven op de Ontwerp TVW. In de zienswijze kunt u aangeven waarom u het niet eens bent met de Ontwerp TVW. U beschrijft met welke punten u het niet eens bent en waarom. De gemeente besluit daarna de zienswijze wel of niet te verwerken in de definitieve TVW.

Proces inspraakperiode

Het proces van de inspraakperiode bestaat uit verschillende stappen. Deze worden verder uitgelegd: 

1. Besluit gemeenteraad Ontwerp TVW
   De gemeenteraad heeft de Ontwerp TVW vastgesteld (2 juni jl.). De gemeenteraad heeft het besluit genomen de Ontwerp TVW vrij te geven voor inspraak.  
2. Inspraakperiode en indienen zienswijze
   De Ontwerp TVW ligt van maandag 14 juni tot en met maandag 26 juli ter inzage (dit is 6 weken). Binnen dit termijn krijgt iedereen in Waddinxveen de gelegenheid om een officiële reactie (zienswijze) te geven op de Ontwerp TVW.
3. Nota van beantwoording
   De gemeente verwerkt de ingediende zienswijzen in een Nota van beantwoording zienswijzen. Alle zienswijzen worden beantwoord in de ‘Nota van beantwoording zienswijzen’. In deze Nota van beantwoording staat een volledig overzicht van zowel de mondelinge als de schriftelijke zienswijzen. Daarnaast is te lezen of en op welke manier, de zienswijzen hebben geleid tot een aanpassing van de TVW. 
4. College van Burgemeester en WethoudersAlle documenten gaan vervolgens voor behandeling naar het college van burgemeester en wethouders. 
5. Reactie op zienswijze
   Degenen die een zienswijze hebben ingediend, krijgen na de behandeling van het college van burgemeester en wethouders bericht wat de gemeente met hun zienswijze heeft gedaan. Dat bericht volgt voorafgaand aan besluitvorming door de gemeenteraad. 
6. Besluit gemeenteraad definitieve Transitievisie Warmte
   Tijdens de commissievergadering kunt u gebruik maken van het zogenoemde ‘spreekrecht’ Hiermee kunt u 5 minuten inspreken tijdens de vergadering. Als u hiervan gebruik wilt maken, kunt u meer informatie opvragen via [email protected] of via het algemene telefoonnummer van de gemeente Waddinxveen: 14 0182. De gemeenteraad neemt een besluit over de Nota van beantwoording en de TVW. De vaststelling van de TV staat niet open voor bezwaar of beroep.

Manieren voor indienen zienswijze

Een zienswijze op de Ontwerp TVW kan op vier verschillende manieren worden ingediend bij de gemeente Waddinxveen:

1. Website: via het contactformulier www.waddinxveen.nl/inspraakTVW
2. E-mail: via [email protected]
3. Post: via Postbus 400, 2740AK Waddinxveen, t.a.v. het college van B&W
4. Mondeling: Maak een afspraak via het telefoonnummer 14 0182, vraag naar mevr. E. Dollee of mevr. S. Fisser.

Vermeld bij het indienen van een zienswijze de volgende gegevens

• Voor- en achternaam;
• Adres en/of e-mailadres;
• Telefoonnummer;
• Datum;
• De titel: ‘Ontwerp Transitievisie Warmte’.

Manieren van communiceren

Over de inspraakperiode is via verschillende kanalen gecommuniceerd:

• Sociale mediakanalen van de gemeente Waddinxveen;
• Website van de gemeente Waddinxveen;
• Nieuwsbericht op de website van de gemeente Waddinxveen;
• Digitale nieuwsbrief Duurzaamheid;
• Themapagina Duurzaamheid in Hart van Holland Waddinxveen (op 9 juni);
• Bericht op officielebekendmakingen.nl (gemeenteblad).