Vragenuurtje verkenningsbuurten 28 januari 2021

Warmtenet en keuzevrijheid

Hoe is de warmtewinst bij een centraal stelsel en is het warm genoeg?

Als we de Gouwe kunnen gebruiken om warmte te winnen, kunnen we met een deel elektriciteit 3 a 4 delen warmte produceren. Die warmte oogsten we in de warmere perioden en slaan we op in een WKO doubletten (Warmte-Koude-Opslag) in de bodem. De warmte kan in de winter worden verhoogd tot 70 graden Celsius. Dat is ruim voldoende om bijvoorbeeld Label C en D woningen te verwarmen en ook warm genoeg om warm tapwater te leveren.

Hoe willen jullie het doen met de aanleg van een warmtenet met de koopwoningen, wanneer het merendeel van de wijk onder de woningbouw valt?

In de daarvoor geschikte gebieden krijgt iedere gebouweigenaar een aanbod voor de aansluiting op een warmtenet. Dus de particuliere eigenaren, de bedrijfsgebouwen en het maatschappelijk vastgoed ook.

Welke garantie is er dat de alternatieve warmtevoorziening goed gaat werken?

Een warmtenet is een onderzochte techniek die sinds de jaren '70 veel is gebruikt. In het haalbaarheidsonderzoek worden de kosten in kaart gebracht. En wordt er na het haalbaarheidsonderzoek een aanbod aan inwoners gedaan. Hierin staan de afspraken en garanties over de prijzen.

Wordt het individuele warmteverbruik gemeten in het geval van warmtenet?

Ja, u krijgt een warmtemeter zodat u alleen betaalt voor de warmte die u gebruikt.

Zit er een redundantie in een warmtenet?

In de beste situatie zorgen we voor wat meer ruimte, zodat er ook ruimte is om in de toekomst extra woningen aan te sluiten. Ook willen we voldoende warmtecapaciteit hebben om met extreem koude perioden om te gaan.

Als er een warmtenet komt dan zou het tracé langs het spoor in de gemeente Waddinxveen kunnen komen. Is hier al aan gedacht en is hierover contact geweest met Prorail NS en het Rijk?

Dit komt nog niet aan de orde in de Transitievisie Warmte. Dit kan mogelijk nader worden bekeken in een haalbaarheidsstudie.

Hoeveel mensen moeten meedoen met warmtenet?

Dat verschilt buurt. Het maakt wel uit of 60% van de buurt meedoet of 80% van de buurt. Als minder mensen meedoen zullen de kosten per woning hoger zijn. Als de kosten hoger zijn dan het voordeel, noemen we dat de ‘onrendabele top’. In dat geval zal er extra geld vanuit de overheid moeten komen om de overstap betaalbaar te kunnen maken.

Gas- en warmtenet parallel toepassen?

In de overgangsfase kan hier sprake van zijn, maar op de langere termijn is het gebruik van dubbele infrastructuur niet gewenst en duur.

Hoe zit het met blokverwarming?

Een warmtenet wordt vaak gebruikt om een hele buurt duurzaam te verwarmen zonder het gebruik van aardgas. Het staat ook bekend als stadsverwarming of blokverwarming. Een centrale warmtebron verwarmt een groot aantal woningen in een (deel van een) buurt. Er zijn verschillende duurzame energiebronnen die kunnen worden ingevoerd in een warmtenet, zoals:

• restwarmte;
• biomassa;
• aardwarmte (geothermie);
• bodemwarmte (in combinatie met warmtepompen).

Bron: Duurzaam Bouwloket(externe link). 

Kan je ook later aansluiten (op een warmtenet)?

De gemeente probeert het uitvoeren van het warmtenet af te stemmen op andere geplande onderhoudswerkzaamheden in de openbare ruimte. Bijvoorbeeld als de straat open moet om de riolering te vervangen. Eigenaren van bestaande koopwoningen zijn dan niet verplicht om aan te sluiten op het warmtenet. Ze zijn vrij om te kiezen voor een alternatieve warmtebron. Als een inwoner besluit om zelf een andere techniek te nemen of om de bestaande te behouden (cv-ketel), dan worden geen warmteleidingen tot aan de voordeur gemaakt. Warmteleidingen die niet worden gebruikt verouderen namelijk snel. Als er een hoofdleiding van het warmtenet in de straat loopt dan is het op een later moment mogelijk om een woning hierop aan te sluiten. De straat ter hoogte van de woning zal hier voor een deel moeten worden opengemaakt.

Bron: Duurzaam Bouwloket(externe link)

Hoe wordt warm water geregeld via een warmtenet?

De woning zal op een eenzelfde manier warm worden en worden voorzien van warm water. Het enige verschil is, is dat het warme water niet meer van de Cv-ketel komt, maar van het warmtenet.

Bron: Duurzaam Bouwloket(externe link)

Er kan sprake zijn van verschillende bronnen om een warmtenet te voeden. Kunnen dat ook commerciële bronnen (fabrieken/bedrijven) zijn die bijvoorbeeld hun restwarmte voor een warmtenet leveren? Hoe borg je dan de leveringszekerheid?

Dat kan. We noemen dat "open warmtenetten". In de nieuwe warmtewet staat dat er één partij garant moet staan voor de warmtelevering. Die taak wordt neergelegd bij de beheerder van het warmtenet. Bij een warmtenet kan gebruik worden gemaakt van verschillende warmtebronnen, zoals restwarmte, biomassa, geothermie, oppervlaktewater en rioolwater. Een warmtebedrijf is verantwoordelijk voor de verduurzaming en het leveren van warmtesysteem binnen een kavel. Deze verantwoordelijkheid omvat de hele warmteketen, van warmtebronnen en distributienet tot het leveren van warmte. Een warmtebedrijf is vrij om activiteiten binnen het systeem neer te leggen bij andere partijen. Ook bij andere commerciële partijen. Denk aan de productie van warmte of de klantenservice. In alle situaties blijft één (rechts)persoon (het aangewezen warmtebedrijf) verantwoordelijk. Dit is in de Warmtewet geregeld. De Warmtewet is een consumentenbeschermingswet, met regels ten aanzien van de leveringszekerheid en de tarieven. In het voorstel voor de Warmtewet 2.0 staan aangescherpte eisen rondom onder andere de leveringszekerheid.

De woningen die niet op een centraal warmtenet aangesloten kunnen worden, moeten op individuele basis iets gaan regelen?

Ja, dat klopt. Voor woningen die niet geschikt zijn om op een warmtenet aan te sluiten moet een individuele (of kleine collectieve) oplossing komen. Het is ook mogelijk dat hier een bronnet wordt aangelegd. Hierdoor kunnen woningen uit de voeten  met een kleinere warmtepomp, waarbij ook geen buitenunit nodig is. Dus ook voor buurten met een individuele oplossing valt nog wel wat te kiezen en moet nog wel wat worden uitgezocht.

Zuidplas 80 heeft veel rijtjeswoningen is een warmtenet dan de meest voor de hand liggende oplossing?

Dat wordt onderzocht in de verkenningsstudie tijdens de Transitievisie Warmte. En later wordt het tijdens het uitvoeringsplan op buurtniveau berekend in een haalbaarheidsstudie.

Verbinden afnemers van een warmtenet zich aan een monopolist?

In de Nederlandse warmtemarkt kennen we eigenlijk alleen gesloten netten. Dit betekent één netwerk, met één leverancier. En vaak niet meer dan één warmteleverancier. Dat komt omdat tot nu toe een open net technisch en economisch heel lastig is. Het netwerk van warmte is, in tegenstelling tot die van aardgas en elektriciteit, lokaal en niet nationaal verbonden. Warmte kan niet goed nationaal verplaatst en verhandeld worden. In theorie kunnen meerdere leveranciers en bronnen op een warmtenet worden aangesloten. Uit de praktijk en onderzoek blijkt dat het voor inwoners, op dit moment, niet goedkoper of beter van wordt. Pas op provinciaal niveau, zoals nu bij de warmterotonde Zuid-Holland wordt ontwikkeld, kan een open net een voordeel zijn voor inwoners. Warmtenetten hebben nu een unieke positie omdat er op dit moment weinig concurrentie is. Daarom zijn regels opgesteld om inwoners te beschermen.

Maximaal Rendement

De warmtebedrijven zijn beperkt tot een maximale winst. Dit is 6%. Dit betekent dat warmtebedrijven niet meer dan 6% winst per jaar mogen maken op de inzet van hun warmtenet. Dit wordt gecontroleerd door de ACM (Autoriteit Consument & Markt).

NMDA

Daarnaast is er de ‘niet-meer-dan-anders’ regeling. Hierin wordt gesteld dat de prijs voor warmte niet meer mag zijn dan wanneer u uw woning zou verwarmen met aardgas.

Toekomst: Kostenplusmodel

Er wordt nu een nieuwe warmtewet opgesteld. Hierin wordt de NMDA waarschijnlijk vervangen door een zogenaamd ‘kostenplusmodel’. In dit model wordt gekeken naar de kosten van de warmte. Daar bovenop mag het warmtebedrijf maximaal 6% winst krijgen. Op die manier kan het bedrijf een warmteprijs bepalen.

Dit betekent verschillende warmteprijzen door heel Nederland. Hierdoor kunt u straks zowel goedkoper als duurder uit zijn. Hoe dit er precies uit komt te zien is nog in ontwikkeling.

Keuzevrijheid

Is er nog wel een keuze in energieleveranciers na het aardgasvrij maken?

Er is bij warmtenetten vaak geen keuze tussen warmteleveranciers. De warmtemarkt werkt anders dan de markt voor aardgas en elektriciteit, waarbij wel keuze is. Dat komt doordat warm water niet over grote afstanden te transporteren is. Het koelt dan te veel af. De meeste warmtenetten zijn daarom lokale systemen met een of meerdere warmtebronnen, die met elkaar voor warmte zorgen. Hierdoor is er geen ruimte voor aanbieders om met elkaar concurreren. Maar daardoor kunt u niet kiezen tussen verschillende leveranciers van warmte.

U kunt warmte via een warmtenet vergelijken met drinkwater. Ook bij drinkwater kunt u niet kiezen wie voor uw drinkwater zorgt. Omdat u niet kunt kiezen, stelt de overheid een maximale prijs voor warmte vast. Hierdoor kan een leverancier van warmte niet zomaar elke prijs vragen voor warmte en betaalt u niet te veel.

Bron: Klimaat Web(externe link)

Gaat de gemeente de komende jaren woningeigenaren verplichten om de woning aardgasvrij te maken of is dit (voorlopig nog) een vrije keuze?

De gemeente heeft vanuit de overheid de regierol gekregen in de warmtetransitie. Dit betekent dat zij de overstap naar aardgasvrij wonen in goede banen moet leiden. De gemeente heeft daarmee de taak om voor elke buurt een plan te maken om van het aardgas af te gaan. Meewerken aan een alternatief is op dit moment nog geheel vrijwillig. Dit betekent dat de gemeente op dit moment het aardgas nog niet verplicht kan afsluiten. Dit gaat de komende jaren veranderen. De gemeente krijgt over een aantal jaar het recht om een buurt van het aardgas af te sluiten.

Bron: Hier Opgewekt(externe link)

Heeft de woningeigenaar bij de transitie naar een aardgasloze woning een vrije keuze om zelf een alternatief te kiezen of wordt de woningeigenaar verplicht om aangesloten te worden op een warmtenet?

Ja, er is keuzevrijheid. De woningeigenaar wordt niet verplicht om te worden aangesloten op bijvoorbeeld een warmtenet. Het gevolg is dat de warmtenet oplossing dan duurder wordt voor de rest van de buurt. Daarnaast komen de meerkosten voor de oplossing die de woningeigenaar zelf kiest bij de woningeigenaar zelf te liggen.

Wat gebeurt er als je niet van gas af wilt?

Meewerken aan een alternatief is op dit moment nog vrijwillig. Dit betekent dat de gemeente op dit moment uw aardgas niet verplicht kan afsluiten. Dit gaat de komende jaren veranderen. Over een aantal jaren kan de gemeente een besluit nemen om een buurt van het aardgas af te sluiten als er sprake is van een goed alternatief. Nu meewerken kan daarom aantrekkelijk zijn.

Bron: Hier Klimaat(externe link)

Moet iedereen meedoen en als mijn buurman niet mee doet wat gebeurt er dan?

Als woningeigenaar heeft u altijd zelf de keuze om te besluiten of u wel of niet overstapt op een alternatieve warmtebron. Er is geen regelgeving om iemand te dwingen over te gaan op een bepaald alternatief. Als uw buurman aangeeft dat hij niet mee wilt doen met de collectieve oplossing, maar liever over gaat op een individuele oplossing, dan is dat een keuze die wordt geaccepteerd. Voor sommige oplossingen, zoals een warmtenet (collectief), is dat minder gunstig. De kans op een warmtenet kan daarmee kleiner worden.

En gewoon aardgas blijven houden?

Nederland heeft, net als 194 andere landen, het klimaatakkoord van Parijs ondertekend. Daarnaast hebben alle landen in Europa toegezegd om in 2050 bijna geen CO2 meer uit te stoten. Aardgas is een fossiele brandstof. Dat betekent dat er CO2 vrijkomt bij de verbranding. Sinds de industriële revolutie stoten wij zoveel CO2 uit, dat de gemiddelde temperatuur op aarde op dit moment snel stijgt. Deze opwarming zorgt voor veranderingen in het klimaat, met enorme gevolgen. Maar liefst 95% van de 7,7 miljoen huishoudens in Nederland gebruikt aardgas voor verwarming, warm water en om op te koken. Al die woningen bij elkaar zorgen voor een flinke CO2 -uitstoot: wel 11% van de totale Nederlandse uitstoot van broeikasgassen. Stoppen met het gebruik van aardgas zorgt dus voor een flinke afname van onze CO2 -uitstoot. En hoe minder CO2 in de lucht, hoe beter dat is voor het klimaat. Daarnaast heeft Nederland er belang bij om snel aan de slag te gaan, vanwege het risico van zeespiegelstijging.

Technieken

Wat voor installatie heb je nodig in de woning voor aansluiting op een warmtenet?

Voor een aansluiting op het warmtenet is een ‘(warmte)afleverset’ in de woning nodig. De afleverset zorgt ervoor dat de warmte van het net terecht komt in het centrale verwarmingssysteem. Ook het tapwater in de woning wordt op deze manier van warmte voorzien. De afleverset heeft een warmtemeter die bijhoudt hoeveel warmte er aan de woning wordt geleverd (vergelijkbaar met de gasmeter). Voor het plaatsen van deze afleverset en het aanbrengen van de warmteleidingen van de straat naar de woning worden eenmalige kosten gerekend door de warmteleverancier. Dit zijn de aansluitkosten. De aansluitkosten zijn verschillend per project, afhankelijk van de hoeveelheid woningen die worden aangesloten op het warmtenet en het benodigde netwerk. In een dicht bebouwde omgeving met een lokale warmtebron ter beschikking, zullen de aansluitkosten lager zijn dan in het buitengebied op grotere afstand van de warmtebron.

De afleverset blijft in de meesten gevallen eigendom van de warmteleverancier. De warmteleverancier is dan ook verantwoordelijk voor het onderhoud en vernieuwing van de set. De onderhoudskosten zitten in de vaste maandelijkse kosten.

Bron: Duurzaam Bouwloket(externe link)

Wat zijn de alternatieven voor warmtepompen?

Een warmtepomp is een elektrisch alternatief voor uw Cv-ketel. Warmtepompen kunnen helemaal op elektriciteit werken of in combinatie met aardgas. Dat laatste wordt een hybride warmtepomp genoemd. Verwarmen op elektriciteit is echter maar een van de alternatieven voor aardgas in een woning.

Heeft het wel zin om nu te investeren in een warmtepomp als er straks een warmtenet komt?

Als er in uw buurt in de komende jaren wordt gekeken naar een warmtenet, dan kan het slim zijn om dat aanbod nog even af te wachten. Indien de overstap naar een warmtepomp nu al financieel interessant is voor u (in vergelijking tot het houden van aardgas), dan kunt u besluiten om de overstap toch al te maken.

Is er nagedacht over collectieve inkoop van warmtepompen in plaats van een warmtenet?

Collectieve inkoop is eventueel een goede oplossing en daarvoor is een buurtaanpak (een uitvoeringsplan op buurtniveau) een goede manier.

Hoe wordt er omgegaan met het geluid van warmtepompen?

De techniek ontwikkelt snel. De regelgeving rondom strengere geluidseisen helpt daarbij. Het kabinet besloot enige tijd geleden dat er een maximum wordt gesteld aan het geluid van buitenunits van warmtepompen. De geluidsnorm voor warmtepompen is een van de veranderingen die worden doorgevoerd in het Bouwbesluit. Er zijn recent warmtepompen op de markt gekomen (nu nog alleen voor nieuwbouw) zonder buitenunits.

Warmtebron

Kan je ook warmte met een (water)temperatuur van 40 graden Celsius afnemen?

We maken een verschil tussen warmtenetten met een hoge temperatuur (90 - 70 graden Celsius), een midden temperatuur (50 – 70 graden Celsius) en een lage temperatuur (40 graden Celsius). Er zijn dus zuinige warmtenetten die een temperatuur van 40 graden Celsius of minder hebben. Dit is mogelijk bij hele goede isolatie (vooral nieuwbouw). Een hele lage temperatuur warmtenet kan worden gecombineerd met warmtepompen, zodat in de woningen een temperatuur van 55 graden Celsius mogelijk wordt en er warm tapwater gemaakt kan worden.

Welke gevolgen heeft geothermie op het milieu van de ondergrond?

Het aanleggen van putten voor bodemwarmte heeft gevolgen voor de ondergrond. In Nederland worden kleine hoeveelheden enzymremmers in de bodem gebracht om de kracht van de warmtebron te vergroten. Tegelijk wordt daarmee mogelijke schade aan de ondergrond tegengegaan.

Een groot voordeel van bodemwarmte is dat warmte direct uit water kan worden gehaald. Hierdoor is minder elektriciteit nodig, die door bijvoorbeeld windmolens wordt opgewekt. Wel moet er voorzichtig worden geboord in de ondergrond. Hierdoor ontstaat er geen schade aan verschillende lagen in de grond, waar we bijvoorbeeld drinkwater uit halen.

Waarom een type oplossing voor een buurt?

Er is niet maar een type oplossing in een buurt. Elke gebouweigenaar mag ook uiteindelijk zijn eigen warmteoplossing kiezen.

Wordt er ook gekeken naar de mogelijkheden van waterstof?

Waterstof wordt meegenomen, maar over de inzet van waterstof wordt momenteel veel gesproken. Het lijkt een makkelijke oplossing, waarbij weinig aanpassingen in de woning(en) en aan de leidingen nodig zijn. Er kleven wel nadelen en beperkingen aan het gebruik. Zo is er veel elektriciteit nodig om waterstof te maken. Deze elektriciteit wordt nu voornamelijk uit fossiele energiebronnen, zoals kolen en aardgas, gemaakt. Groene waterstof is nog duur. De verwachting is dat dit voorlopig zo zal blijven. Waterstof is geschikt om hoge temperaturen te leveren. Het zal in de toekomst ingezet worden waar een hogere temperatuur nodig is. Voor verschillende sectoren is dit belangrijk, bijvoorbeeld warmte voor de industrie en het verduurzamen van de luchtvaart. Woningen liggen minder voor de hand om met deze hoge-temperatuurwarmte te verwarmen, omdat dit ook op andere manieren kan.

Wordt er gekeken en gerekend met geothermie (aardwarmte)?

Geothermie is een warmtebron die wordt meegenomen in de Transitievisie Warmte. In de regio Midden-Holland is een potentiestudie naar geothermie gedaan. Tot nu toe is een (beperkte) mogelijkheid ingeschat voor geothermie. Deze mogelijkheid is aanwezig in het westen van Waddinxveen, waar de bodem het meest geschikt lijkt voor geothermie. Op dit moment loopt landelijk het project SCAN, waarin de mogelijkheid van aardwarmte ook wordt bekeken.

Is er echt restwarmte van het glastuinbouwgebied en hoe zeker is deze warmtebron?

Een deel van de glastuinbouwbedrijven in Waddinxveen gebruikt WKK-installaties (warmtekrachtkoppeling) voor elektriciteit, warmte en CO². In het voorjaar en de zomer is deze warmte niet nodig, terwijl de WKK-installaties wel blijven draaien. Ongeveer 50% van het aardgasverbruik in de zomermaanden kan hierdoor ingezet worden in nabijgelegen woningen. Dit geldt voor ongeveer de helft van het jaar. Dit is een koppelkans die nader wordt onderzocht. Grotere glastuinbouwbedrijven kunnen hier misschien een rol spelen in collectieve warmtevoorzieningen voor nabijgelegen woningen.

Wordt er ook gedacht aan zonnecollectoren op flats?

Ja, dat kan en zou interessant kunnen zijn voor warm tapwater. Ook voor de teruglevering van warmte. Warmte kan bijvoorbeeld in de zomer in de bodem opgeslagen worden, zodat de bodembron in de winter leeg raakt.

Is de plas naast het spoor/achter de Horstenflats geschikt voor opwekking van warmte?

Zowel de Zuiveringsplas (Horstenflats) als de Petteplas in Waddinxveen hebben een kleine potentie voor thermische energie uit oppervlaktewater (TEO). Dit betekent dat in de zomer warmte uit het oppervlaktewater wordt gehaald met behulp van een warmtewisselaar. Deze warmte wordt in de bodem opgeslagen voor gebruik in de winter. Een warmtepomp zorgt ervoor dat de warmte op hoge temperatuur aan gebouwen wordt geleverd voor verwarming en warm tapwater. De informatie over de potentie komt uit de aquathermie potentiekaarten van STOWA(externe link) (Stichting Toegepast Onderzoek Waterbeheer).

Bron: ECW

Kan oppervlaktewater (aquathermie) gebruikt worden voor warmte en levert de Gouwe echt voldoende warmte op?

Warmte uit oppervlaktewater (TEO - thermische energie uit oppervlaktewater), wordt ook wel aquathermie genoemd. Hierbij wordt in de zomer warmte uit het oppervlaktewater gehaald met behulp van een warmtewisselaar. Deze warmte wordt opgeslagen in de bodem, voor gebruik in de winter. Een warmtepomp zorgt ervoor dat de warmte op hoge temperatuur aan gebouwen wordt geleverd voor verwarming en warm tapwater. De Gouwe heeft ten noorden van de Waddinxveense hefbrug een mogelijkheid van 475 TJ per jaar. Ten zuiden van deze brug een mogelijkheid van 365 TJ per jaar. De informatie over de potentie komt uit de aquathermie potentiekaarten van STOWA(externe link) (Stichting Toegepast Onderzoek Waterbeheer).  

Bron: ECW(externe link)

Wat is de positie van de BMC(s) in de Warmtetransitie?

Biomassacentrales hebben in Waddinxveen niet de eerste voorkeur bij nieuw aan te leggen warmtenetten. In de Transitievisie Warmte kijken we daarom ook naar andere alternatieven.

Is het voor bewoners waarvan nu al duidelijk is dat zij individueel bekeken moeten worden nog interessant om mee te doen?

Ja. De gemeente wil ook nadenken over hoe die inwoners het best geholpen kunnen worden om over te stappen. Ook is er nog keuze. Een luchtwarmtepomp is een optie, maar er kan ook gekeken worden naar een bron-net of bodemlussen, zodat woningen een bodemwarmtepomp kunnen toepassen. Dus ook voor buurten met een individuele oplossing is er keuze.

In de presentatie op de informatieavond van de verkenningsbuurten (21 januari 2021) werd aangegeven dat in Zuidplas 80 de aanvoer op 70 graden zal plaatsvinden. Heb ik dit goed begrepen?

Dit is nog niet besloten. Een warmtenet op 70 graden Celsius heeft het voordeel dat er ook warm tapwater geleverd kan worden en geen aanvullende isolatie nodig is in de bestaande woningen. Dat maakt het wel haalbaarder om het warmtenet op kortere termijn aan te leggen.

Kun je bij een warmtenet zelf de temperatuur regelen?

Ja, bij een warmtenet kunt u zelf de temperatuur in uw woning regelen. Dit werkt hetzelfde als u gewend bent met een thermostaat.

Wanneer wordt de keuze gemaakt voor een 40 of 70 graden aanvoer?

70 graden Celsius wordt in oudere huizen voor 1990 mogelijk als isolatiemaatregelen zijn genomen voor het dak, de vloer, de spouwmuur en HR++ glas. Bij deze warmtenetten gaat nog steeds veel warmte verloren en is verduurzaming nog moeilijk. In goed geïsoleerde woningen is een warmtenet van 50 – 55 graden Celsius mogelijk. De meest zuinige warmtenetten hebben een temperatuur van 40 graden Celsius of zelfs minder. Dit is mogelijk bij hele goede isolatie. Een lage temperatuur warmtenet kan worden gecombineerd met warmtepompen. Hierdoor is er in de woningen een temperatuur van 55 graden Celsius mogelijk.

Bron: Hier Klimaatabonnement(externe link)

Is er ergens nog plaats voor kernenergie?

De Transitievisie Warmte focust zich niet op de duurzame opwek van elektriciteit. Dat wordt op regionaal niveau (Regionale Energie Strategie - RES) of op landelijk niveau besproken. Wat betreft kernenergie is het landelijk niveau waarschijnlijk het goede niveau.

Wat zijn WKO's?

Een Warmte- en Koude Opslag (WKO) bestaat uit twee grote reservoirs onder de grond waarin water is opgeslagen. Deze worden gebruikt om warmte op te slaan in de zomer en warmte af te geven in de winter. Zo kan een WKO in de winter verwarmen en in de zomer koelen. Omdat het water tussen twee grondlagen zit is het goed geïsoleerd en gaat de warmte en kou niet verloren. Een WKO is eigenlijk een klein warmtenet dat vooral wordt gebruikt voor grote gebouwen als scholen, ziekenhuizen en appartementencomplexen. Een WKO kan ook gebruikt worden voor individuele woningen. Om de warmte op de juiste temperatuur (40 - 50 graden Celsius) te krijgen, wordt een WKO bijna altijd gekoppeld aan een warmtepomp. In sommige gevallen is het ook mogelijk om een WKO te combineren met hogere temperaturen (60 tot 90 graden Celsius).

Bron: Hier Klimaatabonnement(externe link)

Wordt biogas meegenomen in de Transitievisie Warmte?

Biogas wordt meegenomen in de Transitievisie Warmte als warmtebron. Biogas wordt geproduceerd door het vergisten van organisch materiaal. Verschillende vormen van biomassa kunnen de grondstof zijn voor het maken van biogas. Bijvoorbeeld vloeibare mest, gft-afval en de biologisch restafval van akkerbouw en grasland. Deze reststromen op het grondgebied van Waddinxveen zijn genoeg voor de opwek van ongeveer 110 TJ per jaar. De kansen komen hoofdzakelijk van reststromen afkomstig van akkerbouw. Biogas kan ook geïmporteerd worden uit andere gebieden, maar binnen Nederland is de beschikbaarheid erg beperkt.

.

Wel budget voor de ene wijk en de volgende?

Normaal proberen gemeenten de onrendabele top (het verschil tussen de kosten en winst) op te vangen door subsidies en Rijksbijdragen. Daarmee komen de extra kosten niet terecht bij de inwoners die eerder aardgasvrij worden. De onrendabele top verschilt per buurt. In de haalbaarheidsstudie worden die kosten en baten in kaart gebracht. Dan wordt gekeken welke kosten en baten er zijn voor woningeigenaren en netbeheerders. Ook wordt bekeken welke kosten opgevangen dienen te worden om tot een betaalbaar alternatief te komen.

Gaat het niet worden als met de introductie van aardgas? Wat zijn de risico's dat overheden dit zien als (belasting)melkkoe?

Aardgas is en was heel goedkoop en veel comfortabeler dan kolen en stookolie. Juist omdat aardgas goedkoop gewonnen kon worden, kon er ook geld verdiend worden aan de aardgasproductie. Duurzame energie en warmtebronnen worden wel steeds betaalbaarder. Ook windmolens kunnen in 2030 concurreren met stroom uit kolencentrales. Maar daarmee is er nog niet makkelijk een extra "winstmarge" te halen voor de overheid zoals dat kon met aardgas. Dat betekent ook dat de overheidsinkomsten eerder zullen dalen omdat de aardgasinkomsten vervallen. Met de terugleververgoeding verliest de overheid ook energiebelasting op stroom. Dus ook daar zijn de (belasting)inkomsten voor de overheid lager.

Bij weinig energieverbruik, heb je dan ook minder kosten in de toekomst?

Dat klopt. De warmterekening wordt lager. Dat geldt ook bij warmtenetten en bij alle andere alternatieven.

Ik zou graag willen weten of je als individuele huiseigenaar nog goedkoper uit bent in de toekomst als je zuinig bent?

Ja door energiezuinige maatregelen en zuinig gedrag worden de energielasten lager.

Worden de kosten voor een collectieve oplossing gedeeld over alle inwoners van de wijk of de gemeente?

Via aansluitkosten zal (een deel) van de vaste kosten worden verrekend met inwoners. Op basis van het verbruik zal de eindafrekening worden opgesteld. Die kosten kunnen in de toekomst wel verschillen per buurt. De verwachting is dat die verschillen niet heel groot zullen zijn, maar de ene buurt kan wel duurder zijn om te verwarmen dan de andere buurt. De kosten voor één aaneengesloten warmtenet (met dezelfde warmtebron(nen)) zal waarschijnlijk voor alle aangesloten inwoners hetzelfde zijn.

Wat als ik het niet kan betalen?

Het uitgangspunt van het nationale Klimaatakkoord is dat het alleen slaagt als iedereen mee kan doen. Daarvoor moet het ook voor iedereen betaalbaar zijn. ‘Woonlastenneutraliteit’ is daarom het uitgangspunt. Woonlastenneutraliteit betekent dat het u niet meer gaat kosten dan wat u nu maandelijks betaalt. En daarbij gaat het niet alleen om uw energielasten, maar ook om de kosten van de verbouwing zelf. Hoe daar precies invulling aangegeven gaat worden, wordt onderzocht. Hiervoor zijn financieringsconstructies nodig zoals subsidies.

Hoe zit het met de kosten, betekent dit dat mijn rekening wordt verdubbeld?

Als het goed is wordt uw rekening niet verdubbeld. In Nederland wordt nu op verschillende plekken onderzocht hoe we dat voor elkaar kunnen krijgen. In het Klimaatakkoord staat dat Nederland tot 2050 stap voor stap gaat stoppen met aardgas. Daarin staat ook het uitgangspunt, dat dit voor inwoners woonlastenneutraal gebeurt. Dat betekent dat u als inwoner per maand niet duurder uit bent dan nu met aardgas. De kosten worden verder berekend, met name in de haalbaarheidsfase. Maar de rekeningen worden niet verdubbeld. Afhankelijk van de gekozen oplossing kunnen de kosten licht stijgen of flink omlaag.

Wat zijn de kosten?

Het is moeilijk om een duidelijkheid te geven over de kosten om uw woning aardgasvrij te maken. Er zijn verschillende onderdelen die bepalen hoe uw woning (of uw hele buurt) van het aardgas af kan. Maar ook wie daarin investeert. De kosten die u als inwoner maakt, kunt u opsplitsen in twee delen.

Het eerste deel: uw woning voorbereiden op een manier om aardgasvrij te koken en verwarmen: Aardgasvrij-ready worden. Welke maatregelen er nodig zijn hangt af van de manier waarop u straks aardgasvrij gaat wonen. U kunt bij deze kosten bijvoorbeeld denken aan isolatie, vloerverwarming en ventilatie.

Het tweede deel: een nieuwe techniek om uw woning te verwarmen. Hierbij kunt u denken aan de aanschaf van een warmtepomp of een aansluiting op een warmtenet.

Deze twee delen kunnen ervoor zorgen dat er per woning verschil is in de kosten.

Hoe zit het met collectiviteitskorting/aanschaf?

Collectieve inkoop is vaak slim. Daarvoor is een buurtaanpak (uitvoeringsplan op buurtniveau) een goede methode.

Zijn er nog verschillen in individuele kosten?

Het is moeilijk om een duidelijkheid te geven over de kosten om uw woning aardgasvrij te maken. Er zijn verschillende onderdelen die bepalen hoe uw woning (of uw hele buurt) van het aardgas af kan. Maar ook wie daarin investeert. De kosten die u als inwoner maakt, kunt u opsplitsen in twee delen.

Het eerste deel: uw woning voorbereiden op een manier om aardgasvrij te koken en verwarmen: Aardgasvrij-ready worden. Welke maatregelen er nodig zijn hangt af van de manier waarop u straks aardgasvrij gaat wonen. U kunt bij deze kosten bijvoorbeeld denken aan isolatie, vloerverwarming en ventilatie.

Het tweede deel: een nieuwe techniek om uw woning te verwarmen. Hierbij kunt u denken aan de aanschaf van een warmtepomp of een aansluiting op een warmtenet.

Deze twee delen kunnen ervoor zorgen dat er per woning verschil is in de kosten.

Zijn de maandelijkse kosten hoger of lager dan de huidige gemiddelde stookkosten? Kortom, gaan we er financieel op vooruit of achteruit?

Wonen zonder aardgas is nu vaak nog duurder dan wonen met aardgas. Dit komt vooral door de hoge kosten van de aanpassingen in uw woning. U kunt hierbij denken aan goede isolatie en HR+++ glas. Dit is het meest belangrijk voor oplossingen met lagetemperatuurverwarming, zoals een warmtepomp of een warmtenet op lage temperatuur. Bij een warmtenet op hoge temperatuur zijn minder aanpassingen nodig.

De overstap naar een warmtepomp is nu nog de duurste oplossing. Dit komt omdat de warmtepomp zelf een duur apparaat is. Daarnaast moet het bijna altijd worden gecombineerd met veel isolatiemaatregelen en het installeren van wand- of vloerverwarming. Nieuwe apparatuur en besparingsmaatregelen kunnen al snel tienduizenden euro’s kosten, afhankelijk van het soort woning. De kosten van het energieverbruik zijn daarentegen lager. Door de energiebesparing, is het soms ook mogelijk om deze investering over een langere termijn terug te verdienen.

Wie gaat de overgang naar aardgasvrij wonen betalen?

Als u nu aan de slag gaat met uw woning, betaalt u zelf de kosten (los van de lopende subsidies). Op dit moment moet u nog niet over op een alternatief voor aardgas. Een aantal maatregelen, zoals spouwmuurisolatie, laten veel mensen nu al uitvoeren omdat het comfort en energiebesparing oplevert. Maar het is de vraag hoe u aanpassingen kunt betalen als u later wel over moet naar een alternatief.

Uiteindelijk betalen we gezamenlijk alle kosten. Want ook subsidie is geld dat we samen betalen. Het maakt veel uit op welke manier die kosten worden verspreid over de tijd en over alle betrokken partijen. Wanneer betaalt wie, welke kosten en hoe kunnen we dat slim doen, dat het voor iedereen haalbaar is? Belangrijk is, wonen zonder aardgas energiebesparing oplevert. Daardoor houden we geld over. En dat geld kunnen we gebruiken om maatregelen te financieren.

Neemt de gemeente Waddinxveen in haar kostenplaatje ook de financieringsmogelijkheden mee zoals bijvoorbeeld gebouw gebonden financiering of een lening middels baatbelasting op kadastraal eigendom?

De businesscase en de gedetailleerde financieringsmodellen komen niet in de Transitievisie Warmte. Deze worden op een later moment verricht. Sommige subsidies (ISDE-installatie en SDE+) zijn al meegenomen in de eerste berekening(en) in de Transitievisie Warmte.

Kunt u aantonen hoe de gemeente invulling geeft aan het kostenneutrale aspect?

In het nationale Klimaatakkoord staat genoemd dat het belangrijk is dat maatregelen inkomensneutraal uitgevoerd kunnen worden. Dit betekent dat u als inwoner per maand niet duurder uit bent dan nu met aardgas. En daarbij gaat het niet alleen om uw energiekosten, maar ook om de kosten van de verbouwing zelf. In de praktijk kan dat verschillende dingen betekenen. Moet u bijvoorbeeld investeren en verdient u dat terug met een lage energierekening? En kunt u daarvoor dan geld lenen? Of wordt u aangesloten op een warmtenet en betaalt u straks maandelijks aan het warmtebedrijf? Hoe daar precies invulling aangegeven kan worden, wordt nu onderzocht. Hiervoor zijn namelijk financieringsconstructies nodig.

Investering

Welke subsidies zijn er (vanuit de overheid) voorhanden met betrekking tot de warmtetransitie?

Er zijn verschillende landelijke subsidies beschikbaar. Voor woningeigenaren is er de ISDE en voor VvE's de SEEH. Op de website van de Rijksoverheid(externe link) is er meer informatie te vinden over de landelijke subsidies. Op de website van Verbeter Je Huis(externe link) kunt u zien welke subsidies gelden voor u. Daarnaast zijn er verschillende leningen via het Nationaal Warmtefonds. Kijk voor meer informatie op energiebespaarlening.nl(externe link). Het energieloket van de gemeente Waddinxveen, het Duurzaam Bouwloket(externe link), kan u ook informeren over de (lokale, provinciale en landelijke) subsidies.

Er worden momenteel van alle kanten zonnepanelen aangeboden, reclames en aanbiedingen in overvloed. Voor mij is dit voor nu nog niet interessant, omdat voor mij aardgasvrij wonen prioriteit heeft. In ons geval wordt de Cv-ketel (gas) alleen voor verwarming en warm water gebruikt. Als voor de Cv-ketel een goed en goedkoop alternatief is, ben ik in principe heel snel van het gas af. Wat is het best betaalbare alternatief om de Cv-ketel (gas) in een huis van 1964 te vervangen?

Wat de beste of goedkoopste keuze is, hangt onder andere af van welke warmtevoorziening in de toekomst wordt aangeboden. Daarom geven we in de Transitievisie Warmte per buurt aan welke warmteopties veel kansen bieden. Een warmtenet kan bijvoorbeeld goedkoper (en afhankelijk van de bron ook duurzamer) zijn. In alle scenario's is isolatie slim, omdat dit altijd de warmterekening lager maakt. Algemeen geldt dat u de woning naar een label B moet isoleren om met een warmtepomp te kunnen verwarmen. Hiervoor is muur-, vloer-, dakisolatie nodig en HR++ glas. Daarnaast is goede ventilatie belangrijk. Ook hangt het van de grootte van de woning af. En welke installaties (convectoren en warmtepomp) nodig zijn om uw woning comfortabel warm te krijgen. De omvang van de woning en mate van isolatie bepaalt onder andere hoe groot de warmtevraag is. Op Milieucentraal(externe link) zijn voorbeeldgetallen te vinden van wat er nodig is bij een woning uit 1970.

Wij wonen in Groenswaard en willen zeker van gas af, hebben ook al zonnepanelen, maar hebben een gas gestookte hete lucht verwarming. Wij hebben toen wij ons huis 3 jaar geleden betrokken gekeken of daar iets gasloos mee kan, bijvoorbeeld met warmtepompen. Helaas was op dat moment daar eigenlijk geen goede oplossing voor. Mogelijkheden (bijvoorbeeld een twee warmtepompen) waren een dermate hoge investering dat dat eigenlijk geen optie is omdat we nooit de investering ook maar enigszins zouden terugverdienen en namen ze in zeer veel ruimte in beslag. En om nu nog een keer hele huis te verbouwen om andere vorm van verwarming te installeren is eigenlijk geen optie, zowel wat overlast betreft als investering. Hierbij de vraag of jullie daar een oplossing voor zouden weten.

In Groenswaard denken we aan een warmtenet van ongeveer 70 graden Celsius. Daarmee zou de woning goed verwarmd kunnen worden. Dat geeft ook de mogelijkheid om de woning op een voor u goed moment te isoleren. Stap voor stap, bijvoorbeeld tijdens een verbouwing. Maar veel isolatiestappen zijn ook zonder grote aanpassingen te doen. Muur-, dak- en vloerisolatie zijn met een kleiner aantal aanpassingen en investeringen te doen. Het vervangen van enkel glas of dubbelglas uit de jaren '80 of '90 is levert vaak ook winst op. Alles bij elkaar gaat het dan niet om een kleine uitgave, maar u verdient ze wel terug in 10 a 15 jaar. Bij de verkoop van uw woning stijgt de waarde van de woning ook. Isoleren kan stap voor stap worden gedaan en er zijn duurzaamheidsleningen beschikbaar met lage rentes. De maatregelen leveren ook veel wooncomfort. Indien de isolatie aanwezig is, zou u kunnen kijken naar een warmtepomp. Maar het vraagt meestal ook nog extra investeringen in convectoren ter vervanging van oude verwarmingen. Omdat deze bij lagere temperatuurverwarming te weinig warmte afgeven. Zeker als er veel verwarmingen vervangen dienen te worden, is de overstap nog best duur. Daarom is in sommige gevallen een warmtenet een goede optie.

Is het voor bewoners op leeftijd nog haalbaar om te investeren in aardgasvrij wonen?

We onderzoeken de goedkoopste alternatieven voor aardgas. In de uitvoeringsplannen op buurtniveau worden de kosten duidelijk en wordt bepaald wat ervoor nodig is om te zorgen dat iedereen mee kan doen, ook de inwoners op leeftijd. Daarbij zal vooral gekeken worden hoe het financieel en praktisch voor deze doelgroep georganiseerd kan worden. Deze doelgroep (en andere doelgroepen) zullen hierin goed geholpen en bijgestaan moeten worden.

Hoe wordt het verschil verrekend tussen de investering en het gebruik van een warmtenet tussen de buurten?

Er wordt gebruik gemaakt van de rekentools van ingenieursbureaus. De WarmteTransitieMakers hebben de Warmtetool (rekentool) ontwikkeld om opties en kosten te berekenen. Er zijn verschillende manieren om de verschillen in kosten tussen buurten te verrekenen. De kosten kunnen bijvoorbeeld verdeeld worden over alle inwoners, maar op dit moment is nog niet bekend hoe deze verdeling in de praktijk plaats gaat vinden. Onder andere de nieuwe Wet Collectieve Warmte zal een denkrichting geven voor dit soort vragen, maar die is nog niet vastgesteld.

Waar kan ik vragen stellen over investeringen die ik wil doen, zodat ik geen foute investeringen doe?

Als u vragen heeft over investeringen die u wilt doen, kunt u terecht bij het energieloket van de gemeente Waddinxveen, het Duurzaam Bouwloket(externe link).

Wat te doen als de Cv-ketel vervangen moet worden? Wordt dit dan later gecompenseerd?

Nu we voor 2050 gaan stoppen met aardgas, is het niet altijd logisch een nieuwe ketel te kopen. Als uw Cv-ketel aan vervanging toe is, ga dan eerst na of er nog geen plannen zijn om uw buurt van het aardgas af te halen. Zijn er plannen bij u in de buurt? Ga na wat deze plannen voor u betekenen. Het is bijvoorbeeld zonde om zelf al te investeren in een nieuwe ketel, terwijl er plannen liggen om iedereen in de buurt aan te sluiten op een warmtenet. Hetzelfde geldt ook als u overweegt om een warmtepomp te nemen. Maar u kunt er ook voor kiezen om zelf al aan de slag te gaan met aardgasvrij wonen. Kijk dan of uw woning geschikt is voor elektrische oplossingen, zoals een warmtepomp. Bent u dit van plan? Houd dan rekening met hoge kosten voor de benodigde maatregelen. Lukt het niet om zelf aan de slag te gaan, dan moet u de Cv-ketel toch vervangen. Kies dan voor een moderne ketel die zuinig en milieuvriendelijk is. Een Cv-ketel kopen is ook een behoorlijke investering. Bij veel energie- en installatiebedrijven kunt u daarom steeds vaker ketels huren of leasen. Leaset u een ketel, dan koopt u deze over een bepaalde periode af. Huurt u een ketel, dan bepaalt u een vast bedrag per maand. Huren heeft het voordeel dat het per maand opzegbaar is (na de afkoopregeling) en dat er bij het onderhoud geen extra kosten zijn. Het is op dit moment nog onduidelijk of en hoe de overbodige kosten voor de ketel worden gecompenseerd.  

Hoe worden de isolatiemaatregelen georganiseerd? In mijn specifieke geval: het is goed om met het hele huizenblok een deugdelijke dakisolatie aan te brengen op het bestaande dak, dat kan ik niet in mijn eentje doen. Hoe voorkom ik dat ik die isolatie niet aan kan brengen als mijn directe buren het niet willen?

Een inwonersinitiatief starten om te kijken of u buren enthousiast kunt maken zou hier zeker helpen. Door collectief in te kopen kan het voor iedereen voordeliger uitpakken. En door van buitenaf te isoleren is de overlast bij iedereen minimaal. Na isolatie kunnen mensen ook zonnepanelen nemen, omdat het dak (met dakpannen) dan de komende 50+ jaar geen onderhoud of werkzaamheden meer nodig heeft. De gemeente kan mensen niet verplichten mee te doen. Dus mensen enthousiast maken is belangrijk. Voor sommige isolatiemaatregelen is ook een subsidie aan te vragen.

Waarom niet eerst inzetten op isolatie, pv-panelen en hybride warmtepompen?

Het is slim om uw woning te isoleren. Die stap is voor elke nieuwe warmteoplossing interessant en levert ook altijd een besparing op de energierekening. Hybride warmtepompen zijn ook een goede stap in buurten waar de komende 10 of 15 jaar zeker nog aardgas blijft. PV-panelen is ook een goede stap, zeker als er geen werkzaamheden aan het dak worden verwacht in de komende 10 a 15 jaar. 

Jullie hebben het over isoleren van de woning. Is aanschaf van een warmtepomp of warmtenet dan niet meer nodig?

Isolatie is de eerste stap bij het verduurzamen van uw woning. Het energieverbruik moet namelijk flink omlaag. Met goede isolatie gaat heel weinig warmte verloren en heeft u minder energie nodig om uw woning te verwarmen. De temperatuur in de woning blijft constant. In de winter blijft een goed geïsoleerde woning warm en in de zomer koel. Naast energie besparen zorgt isolatie voor een comfortabele woning. Na isoleren zal nog steeds de Cv-ketel vervangen moeten worden door een andere installatie, zoals een warmtepomp die niet werkt op aardgas. Ook voor warm tapwater.

Bron: Hier Klimaat(externe link)

Wat is in deze buurt (Zuidplas) de optie als je woning al volledig geïsoleerd is van energielabel F naar A?

In deze fase blijven alle opties mogelijk, maar er kan worden gedacht aan een individuele warmtepomp, gelet op de hoge mate van isolatie.

Heeft het zin om nu als individu te investeren in isolatie en is daar subsidie voor?

Isolatie is de eerste stap bij het verduurzamen van uw woning. Het energieverbruik moet namelijk flink omlaag. Met goede isolatie gaat heel weinig warmte verloren en heeft u minder energie nodig om uw woning te verwarmen. De temperatuur in de woning blijft constant. In de winter blijft een goed geïsoleerde woning warm en in de zomer koel. Naast energie besparen zorgt isolatie voor een comfortabele woning. Bij lage temperatuur verwarming, zoals met een warmtepomp of WKO, is isolatie zelfs de belangrijkste maatregel. Zonder goede isolatie krijgt u het in uw woning met een verwarming op lage temperatuur niet goed warm. Het energieloket van de gemeente Waddinxveen (Duurzaam Bouwloket) kan u informatie geven over de (lokale, provinciale en landelijke) subsidies(externe link).

Bij beter geïsoleerde woningen blijkt dat als de warmte er in de zomer eenmaal in zit dat deze er (bijna) niet meer uit te krijgen is. Is er een mogelijkheid om een systeem te bedenken wat koelt in de zomer en in de winter verwarmd? Eventueel met warmte/ koude opslag. Maar dan op grotere schaal dan per woning. Zodat mensen er in de hoogbouw ook profijt van hebben.

Ja, deze systemen bestaan. De warmte uit woningen kan gebruikt worden om een WKO te ‘regenereren’. Dat betekent dat er dan warmte in de grond terug wordt gestopt, zodat er in de winter weer voldoende warmte beschikbaar is en de bron dus ook niet uitgeput raakt.

Wordt alles voor mij geregeld of moet ik zelf ook iets regelen?

Op dit moment moet u zelf nog niets regelen, maar het kan wel slim zijn. Nederland neemt tot 2050 de tijd om van het aardgas af te gaan. En dat gaat voor een groot deel buurt voor buurt. De gemeente heeft de taak om te zorgen dat dit gebeurt op een manier die voor iedereen acceptabel en betaalbaar is. Maar als woningeigenaar kunt u zelf al flinke stappen zetten richting een aardgasvrije woning. Ook als het nog onzeker is wat er verder in uw buurt gaat gebeuren. Belangrijk is dat u ervoor zorgt dat u nu al minder aardgas nodig heeft voor verwarming door te isoleren. Op de website van Hier Klimaat worden de stappen voor u als woningeigenaar(externe link) en huurder(externe link) uitgebreid toegelicht. Het energieloket van de gemeente Waddinxveen (Duurzaam Bouwloket) kan u informatie geven over de (lokale, provinciale en landelijke) subsidies(externe link).

Hoe rendabel is de aanschaf/het ombouwen voor oudere woningen?

Het is moeilijk een standaard antwoord op deze vraag te geven. Aardgas is nu nog heel goedkoop, maar wordt door de overheid duurder gemaakt. Er is een stijging van de energiebelasting aangekondigd voor aardgas. Dus in de berekening willen we een inschatting maken welke prijsstijgingen we verwachten. Verder hangt het heel erg af van de woning en welke maatregelen al zijn gedaan. Alle alternatieven zijn duurder dan aardgas houden. Dus er is subsidie nodig om de overstap betaalbaar te maken. Daarbij wordt geprobeerd de terugverdientijd van de overstap rond de 20 tot 30 jaar te maken. Dat zijn lange perioden, maar de isolatiemaatregelen hebben ook een levensduur van meer dan 50 jaar (of zelfs de gehele resterende levensduur van de woning).

Heeft de warmtetransitie alleen betrekking op verwarming of valt warm water hier ook onder?

Aardgas wordt op dit moment in huishoudens gebruikt voor het verwarmen van de woning, voor warm water en om mee te koken. Aardgasvrij wonen heeft dus ook betrekking op de voorziening van warm water. Als u dus aardgasvrij woont, zal de verwarming van uw woning en het warm water in uw woning dus op een andere manier plaatsvinden.

Welke maatregelen moeten er worden genomen voor aardgas vrij wonen?

Welke maatregelen u in uw woning moet nemen, hangt af van de manier waarop u uw woning gaat verwarmen. De meeste woningen zullen worden aangesloten op een warmtenet, of overstappen op elektrische oplossingen zoals een warmtepomp. In beide gevallen zorgt dit voor grote aanpassingen in de woning en moet u overstappen op een elektrische manier van koken. De meest veilige en energiezuinige optie is koken op inductie. Alleen als u overstapt op groen gas zal er niets veranderen. Zowel uw verwarmingssysteem als uw kookfornuis blijven dan hetzelfde. Er zijn ook andere oplossingen die voor aanpassingen in de woning kunnen zorgen. Denk hierbij aan een zonneboiler voor warm water en infraroodpanelen.

Warmtepomp

Als u overstapt op elektrische oplossingen krijgt u bijna altijd een warmtepomp. Voor u een warmtepomp kunt installeren, moeten er heel wat maatregelen worden genomen. Allereerst moet u ruimte vrijmaken in een gangkast of andere kamer, in de tuin, op het balkon of op het dak. Een warmtepomp is namelijk groter dan een Cv-ketel en bestaat vaak uit een binnen- en buitengedeelte. Omdat warmtepompen gebruik maken van een lage temperatuur is het heel belangrijk om uw woning vergaand te isoleren en alle naden en kieren te dichten. Doet u dit niet, dan gaat er te veel warmte verloren en krijgt u het niet goed warm. Daarnaast heeft u ook een ventilatiesysteem met warmteterugwinning nodig om de warmte zo efficiënt mogelijk te gebruiken. Door de lage temperatuur kunnen de bestaande verwarmingen de warmte vaak niet voldoende door de woning verspreiden. Ze worden daarom meestal vervangen door wand- en/of vloerverwarming of speciale lage temperatuurradiatoren.

Warmtenet

Bij een warmtenet komt de warmte via leidingen uw woning binnen. U heeft geen Cv-ketel nodig en daarmee wint u ruimte in de woning. Een warmtenet kan een hoge of lage temperatuur hebben. Bij een warmtenet op hoge temperatuur (70 – 90 graden Celsius) kan het zijn dat de bestaande verwarmingen gewoon gebruikt blijven worden. Bij een warmtenet op lage temperatuur heeft u, net als bij een warmtepomp, vaak vloer en/of wandverwarming in plaats van verwarmingen aan de muren. Ook is het erg belangrijk de woning goed te isoleren en naden en kieren te dichten. Er gaat dan zo min mogelijk warmte verloren wat zorgt voor een comfortabele temperatuur in de woning.

Hoe wordt omgegaan met het grote verschil in renovatieniveau/isolatiemaatregelen die al zijn getroffen?

Voor elk type gebouw worden twee verschillende arrangement gemaakt: een voor de niet geïsoleerde gebouwen en een voor de al geïsoleerde gebouwen. Op deze manier wordt rekening gehouden met de verschillende startpunten. Dat is een technisch en financieel arrangement.

Wat kan ik nu al doen?

Als woningeigenaar kunt u zelf goede stappen zetten richting een aardgasvrije woning. Ook wanneer nog onzeker is wat er verder in uw buurt gaat gebeuren. Het belangrijkste is dat u ervoor zorgt dat u nu al minder aardgas nodig heeft voor verwarming door te isoleren. Als woningeigenaar kunt u maatregelen nemen zoals dak-, vloer- en spouwmuurisolatie, HR+++ glas en zonnepanelen. Als huurder kunt u kleinere maatregelen nemen zoals het plaatsen van tochtstrips of het aanbrengen van radiatorfolie. Vraag bij de verhuurder of woningbouwcorporatie ook na wat de plannen en mogelijkheden zijn voor grotere maatregelen. Als u de mogelijkheid heeft om te kiezen hoe u kookt, kies dan voor inductie. Op de website van Hier Klimaat worden de stappen die u als woningeigenaar(externe link) en huurder(externe link) uitgebreider toegelicht. Het energieloket van de gemeente Waddinxveen (Duurzaam Bouwloket) kan u informatie geven over de (lokale, provinciale en landelijke) subsidies(externe link).

Andere landen

Waarom gaan we in Nederland van het aardgas af, terwijl In Duitsland veel wordt geïnvesteerd om op een nieuw gasnet over te gaan?

Terwijl Nederland de eerste stappen zet om te stoppen met aardgas, ontvangen de inwoners van Duitsland juist subsidie als ze kiezen voor aardgas. Dat klinkt tegenstrijdig. De werkelijkheid ligt iets anders. Ook Duitsland heeft - net als Nederland - de ambitie om in 2050 een CO2-neutrale energievoorziening te hebben en dus ook te stoppen met aardgas voor de verwarming van woningen. De situatie en de aanpak zijn alleen wat anders. Terwijl in Nederland 93% van de woningen een aardgasaansluiting heeft, wordt in Duitsland een kwart van de huizen nog verwarmd met een olieketel. Het grootste deel is ouder dan twintig jaar. En in de meeste steden liggen al warmtenetten, die nu meestal nog gebruik maken van restwarmte van elektriciteitscentrales. Omdat Duitsland zo snel mogelijk af wil van olieketels is er ook een premie voor de vervanging van deze ketels. Bijvoorbeeld door een hr-ketel of een warmtepomp, met name in gebieden waar al een gasnet ligt. Het is een tussenstap die snel veel kan opleveren. Het is vergelijkbaar met de subsidie in Nederland voor hybride warmtepompen, die ook deels op aardgas werken.

Bevoegdheden

Hoe ziet qua invloed de verdeling tussen de individuele eigenaren en de woningbouwvereniging eruit?

Voor huurwoningen zal de woningcorporatie verantwoordelijk zijn voor het contract met de energieleverancier en de maatregelen om de woningen aan te sluiten op het warmtenet. Dit gebeurt in overleg met de huurders en wanneer een ruime meerderheid hier goedkeuring voor geeft. Individuele woningeigenaren staat het vrij om aan te sluiten op het warmtenet of om te kiezen voor een individuele oplossing. Wel kan worden gekeken of er door het aansluiten van individuele woningeigenaren een betere businesscase kan worden bereikt. Hiermee worden de kosten voor het warmtenet lager.

Bij wie ligt de beslissingsbevoegdheid?

Beslissingsbevoegdheid warmtealternatief

De gemeente bereidt de definitieve keuze voor een warmtealternatief voor via een uitvoeringsplan op buurtniveau. Dat plan gaat over een of meerdere buurten waarvan de gemeente in de Transitievisie Warmte heeft aangegeven daar voor 2030 te willen starten. Aan de hand van het uitvoeringsplan op buurtniveau wordt een keuze gemaakt voor het definitieve aardgasalternatief voor een buurt. En het moment waarop het gebruik van aardgas in de buurt wordt beëindigd. De gemeente stelt dit uitvoeringsplan op buurtniveau op in samenspraak met inwoners, gebouweigenaren, netbeheerders en andere belanghebbenden.

Beslissingsbevoegdheid warmtenetten

Het kan zijn dat de gemeente de keuze maakt voor een collectief warmtesysteem als alternatieve warmte-infrastructuur. Dan zal de gemeente voor de vaststelling van het uitvoeringsplan op buurtniveau stappen moeten zetten. Bijvoorbeeld het vaststellen van een warmtekavel en de aanwijzing van een warmtebedrijf. Dit wordt vormgegeven in de Warmtewet 2.0.

Beslissingsbevoegdheid overstap naar aardgasvrij

Het uitvoeringsplan op buurtniveau beschrijft voor de betreffende buurt de manier en het moment waarop de overstap wordt gemaakt. De keuze van dat moment en het alternatief worden door de gemeente juridisch vastgelegd in het omgevingsplan.

Het gebruik van aardgas voor verwarming, warm tapwater en koken in de woningen en gebouwen in de buurt kan niet zomaar worden geminderd of gestopt. Hiervoor moet voor een woning en gebouw daadwerkelijk de mogelijkheid zijn geboden om aan te sluiten op een duurzame alternatieve voorziening. Ook moet er de mogelijkheid zijn om bijvoorbeeld te isoleren. Daarbij moet een goede afweging plaatsvinden tussen de verduurzamingopgave waar de gemeente voor staat en de gevolgen voor gebouweigenaren en gebruikers.

In het voorstel is uit het nationale Klimaatakkoord opgenomen, dat de gemeente ook moet kunnen bepalen wanneer een buurt geen gebruik meer kan maken van aardgas. De netbeheerder krijgt dan de mogelijkheid om het gebruik van aardgas te stoppen.

Kan de gemeente de warmtetransitie niet stil leggen?

In de Klimaatwet is vastgelegd dat we in Nederland in 2030 49% minder broeikasgassen moeten uitstoten en in 2050 95% minder ten opzichte van 1990. Dat is in de wet vastgelegd en ieder kabinet moet zich hier aan houden. In de Klimaatwet staat niet hoe we dat gaan doen. Die inhoudelijke maatregelen zijn in het nationale Klimaatakkoord afgesproken met de maatschappelijke partijen die aan het overleg deelnamen. In het nationale Klimaatakkoord is opgenomen dat de gemeente, met betrokkenheid van belanghebbenden, uiterlijk in 2021 het tijdpad voor aardgasvrij vastlegt. Ook dan benoemt de gemeente in welke buurten voor 2030 wordt gestart. Dit wordt vastgelegd in de (gemeentelijke) Transitievisie Warmte.

Wie bepaalt wat het beste is voor onze buurt en straat?

Gemeenten krijgen de wettelijke taak om te organiseren dat de komende jaren de eerste bestaande buurten van het aardgas af gaan. Zij moeten samen met inwoners en andere belanghebbenden op zoek gaan naar de beste oplossing(en). Omdat elke buurt en elke woning anders is, zullen we de komende jaren veel leren over hoe dit proces het beste kan verlopen. Sommige alternatieven, zoals warmtenetten, zijn collectieve oplossingen. Dat betekent dat u niet in uw eentje kunt beslissen om op zo'n systeem aangesloten te worden. Het gaat altijd om meerdere woningen en vaak hele buurten. Gemeenten, woningcorporaties, netbeheerders, buurtinitiatieven en andere partijen zullen dit soort projecten samen met inwoners moeten oppakken. Ook heeft u als particuliere woningeigenaar altijd zelf de keuze om te besluiten of u wel of niet overstapt op een alternatief. Er is geen regelgeving om iemand te dwingen om over te gaan op een bepaald alternatief.

Ik wil eigenlijk morgen al van het gas af, kan dat?

Dat ligt eraan of uw woning al geschikt is om van het aardgas te gaan. Indien u de juiste isolatie en de juiste installatie heeft is dit zeker een mogelijkheid.

Informatievoorziening

Hoe betrekken we bewoners?

De gemeente Waddinxveen heeft meerdere inspraak momenten georganiseerd over de Transitievisie Warmte. De avond 'aardgasvrij wonen' tijdens de Duurzaamheids 4-daagse in 2018 is een voorbeeld. Voorafgaand aan de start van het opstellen van de Transitievisie Warmte is ook een informatieavond over de Transitievisie Warmte georganiseerd. Hierin is een Koplopersgroep en Kernteam van inwoners opgericht. Deze inwoners gaan in elke fase van het opstellen van de Transitievisie Warmte met de gemeente in gesprek. Op 18 juni 2020 is er voor alle inwoners een informatieavond georganiseerd over de aanpak van de gemeente bij het opstellen van de Transitievisie Warmte. Deze informatieavond is opgenomen en kunt u terugkijken. Daarnaast is er in september 2020 een gemeentebrede vragenlijst uitgezet over aardgasvrij wonen.

In de verkenningsbuurten zijn, naast de informatieavond over de twee verkenningsbuurten, ook twee buurtdiscussietafels georganiseerd. Deze vonden plaats met sleutelfiguren uit de buurten (Wijkplatform, Woonpartners Midden-Holland, onderwijs, etc.). Voordat de Transitievisie Warmte wordt vastgesteld, zal deze ook ter inzage worden gelegd. Meer informatie hierover volgt nog. Met regelmaat wordt er gecommuniceerd over aardgasvrij wonen in de gemeente Waddinxveen. Dit gebeurt via:

• de website van de gemeente
• social media-kanalen
• de themapagina en gemeenterubriek in Hart van Holland
• de digitale nieuwsbrief Duurzaamheid
• persoonlijke uitnodiging per post

Ontvangt u de digitale nieuwsbrief Duurzaamheid nog niet, maar ben u wel geïnteresseerd? Dan kunt u een e-mail sturen naar [email protected].

Komt er een verslag beschikbaar van de informatieavond over de verkenningsbuurten (21 januari 2021)?

Dit is de opname van de informatieavond(externe link) over de verkenningsbuurten.

Kan presentatie van de informatieavond (21 januari 2021) over de verkenningsbuurten worden verzonden aan de deelnemers?

Dit is de opname van de informatieavond(externe link) over de verkenningsbuurten.

Kunnen wij de (overzichts)plaatjes uit de presentatie van de informatieavond (21 januari 2021) over de verkenningsbuurten toegestuurd krijgen?

Ja, dit is mogelijk. U kunt daarvoor een e-mail sturen aan [email protected].

Op welke website kunnen we straks verder kijken?

Op de website van de gemeente Waddinxveen, onder aardgasvrij wonen vindt u informatie over:

• de aanpak van de gemeente Waddinxveen;
• de planning en de stand van zaken;
• de meest gestelde vragen rondom aardgasvrij wonen;
• informatie over de bijeenkomsten.

Is alle informatie rondom de Warmtetransitie gedeeld?

Het proces van de Transitievisie Warmte is verdeeld in verschillende fasen. Meer informatie over de aanpak en de terugkoppeling van de (afgeronde) fasen vindt u op de website. Daar vindt u ook een terugkoppeling van de vragenlijst over aardgasvrij wonen en een opname/schriftelijk verslag van de informatieavond op 18 juni 2020.

Hoe kan ik op de hoogte gehouden worden van de voortgang van het traject?

Via de digitale nieuwsbrief Duurzaamheid. Hiervoor kunt u zich aanmelden door een e-mail te sturen naar [email protected]. Meer informatie vindt op de pagina Planning en stand van zaken aardgasvrij wonen.

Planning en Samenwerking

Waarom duren de stappen zo lang?

De gemeente wil zorgvuldig met de warmtetransitie omgaan, zodat iedereen kan mee kan denken. Ook moet iedereen op een goed moment (aankoop, verkoop, verbouwing van een woning) kunnen meedoen. Ook wordt de haalbaarheid van alle mogelijke alternatieven goed bekeken.

Kunt u de tijdsplanning nog eens geven?

2021 - Transitievisie Warmte opgesteld
2022 - Start uitvoeringsplan op buurtniveau
Rond 2025 - Start tweede uitvoeringsplan op buurtniveau
2035 - Eerste buurt van het aardgas af
2050 - Heel Waddinxveen aardgasvrij

Wanneer is de studie (Transitievisie Warmte) klaar met daarin de oplossingen voor de Warmtetransitie?

In het nationale Klimaatakkoord is opgenomen dat gemeenten, samen met belanghebbenden, uiterlijk eind 2021 een Transitievisie Warmte vaststellen. In de Transitievisie Warmte wordt het tijdpad vastgelegd en benoemd in welke buurten de gemeente voor 2030 aan de slag gaat. Voor de buurten die tot en met 2030 gepland zijn, zal in de Transitievisie Warmte worden opgenomen hoeveel woningen en andere gebouwen tot en met 2030 worden geïsoleerd en/of aardgasvrij worden gemaakt. Ook wordt opgenomen welke alternatieve warmtevoorzieningen kansrijk zijn en welk warmtealternatief de laagste nationale kosten heeft. Ook het isoleren van woningen en andere gebouwen kan onderdeel uitmaken van deze aanpak. De Transitievisie Warmte wordt vervolgens per buurt uitgewerkt in een uitvoeringsplan op buurtniveau. Hierin worden definitieve keuzes gemaakt voor de manier van duurzaam verwarmen en welk energie-netwerk de buurt daarbij nodig heeft.

Kunnen eigenaren van een koopwoning aansluiten bij verhuurders om kosten te besparen, dus als een project zien in een straat?

Bij het maken van de uitvoeringsplannen op buurtniveau worden inwoners en huurders betrokken, samen met de woningcorporatie en de gemeente. Er moet een goede businesscase per buurt zijn voor een warmtenet. Bijvoorbeeld voor een gebied waarin veel woningen in het bezit zijn van de woningcorporatie. Dan kijken we of het interessant is voor eigenaren van een koopwoning om aan te sluiten op het warmtenet. Er wordt dus gekeken naar de buurt als geheel en niet uitsluitend naar bezit.

Wordt er in de warmtetransitie samengewerkt met Boskoop (gemeente Alphen aan den Rijn)?

In de Transitievisie Warmte wordt ook rekening gehouden met Boskoop (gemeente Alphen aan den Rijn), omdat dit aan de noordelijke rand van Waddinxveen ligt. In de regio Midden-Holland is een werkgroep opgericht met alle ambtenaren die in hun gemeente werken aan de Warmtetransitie. De gemeente Alphen aan den Rijn (Boskoop) is ook deelnemer.

De Vondelwijk is gelijk opgedeeld in huur- en koopwoningen. Hoe gaat de samenwerking tussen de woningeigenaren en coöperatie eruitzien?

Bij een collectieve oplossing kunt u niet alleen beslissen. Gemeenten, woningcorporaties, netbeheerders, buurtinitiatieven en andere partijen zullen dit samen met inwoners oppakken. De woningcorporatie is goed vertegenwoordigd in Waddinxveen. Woonpartners Midden-Holland heeft daarom meegedacht bij het opstellen van de Transitievisie Warmte. In de buurten waar Woonpartners Midden-Holland bezit heeft, is het belangrlijk dat de gemeente en de corporatie samenwerken aan de uitvoeringsplannen op buurtniveau. 

Welke partijen zijn er betrokken bij het opstellen van de Transitievisie? Was de presentator op de informatieavond met betrekking tot de verkenningsbuurten (21 januari 2021) betrokken bij een van die partijen en is dat een commerciële partij?

Bij het opstellen van de Transitievisie Warmte zijn verschillende partijen betrokken. De gemeente Waddinxveen wordt bij het opstellen van de Transitievisie Warmte ondersteund door het adviesbureau ''De WarmteTransitieMakers''. Het adviesbureau de WarmteTransitieMakers is aangesteld door middel van een aanbestedingsprocedure. De aanbestedingsregels uit het inkoop- en aanbestedingsbeleid van de gemeente Waddinxveen zijn in deze procedure van toepassing geweest. De presentator van de informatieavond over de verkenningsbuurten (21 januari 2021), Michiel van der Vight, is werkzaam bij de WarmteTransitieMakers. Daarnaast wordt de Transitievisie Warmte opgesteld in samenwerking met verschillende belanghebbenden, namelijk:

• de netbeheerder (Stedin);
• de woningcorporatie (Woonpartners Midden-Holland);
• de twee Hoogheemraadschappen (Hoogheemraadschap van Rijnland en Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard);
• WaddGroen;
• het Ondernemers Platform Waddinxveen/Duurzaamheids Platform Waddinxveen.

Deze belanghebbenden komen samen tijdens de 'Transitietafel'. Daarnaast heeft een aantal inwoners zich aangemeld om vaker mee te denken over de Transitievisie Warmte. Deze inwoners komen samen in de Koplopersgroep en het Kernteam.

Voorbeelden

Wordt er gekeken naar en gebruik gemaakt van ervaringen bij andere warmtetransitie projecten en gemeenten in Nederland?

Op dit moment wordt ongeveer 11% van de Nederlandse woningen aardgasvrij verwarmd. Vooral in gemeenten waar flink is ingezet op betaalbare warmtenetten zijn al stappen gezet. Purmerend is dankzij een uitgebreid warmtenet koploper met zeker 70,5% aardgasvrije woningen. Ook in Duiven (60,7%) en Almere (58,9%) zijn relatief veel huizen van het gas af. Ook de warmtepomp is flink in opkomst. Tien jaar geleden waren nog maar 51.000 pompen geïnstalleerd, eind 2019 al 412.000. Het merendeel is te vinden in nieuwbouwwoningen, maar steeds meer goed geïsoleerde bestaande woningen worden ook voorzien van warmtepompen. De echte opmars is pas gestart in 2016. Dat was het eerste jaar waarin warmtepompen in aanmerking kwamen voor ISDE-subsidie. En er zijn ook innovatieve projecten die nog niet zijn afgerond, maar waar de plannen wel zijn gevorderd. In Drimmelen wordt bijvoorbeeld de warmtevoorziening op basis van warmte uit oppervlaktewater aangelegd. In Katwijk loopt een vergelijkbaar traject met gevorderde plannen, evenals in Amsterdam op het WG-terrein in West wordt hieraan gewerkt. Deze voorbeelden worden eerder gerealiseerd en opgeleverd dan de trajecten waar we aan denken voor de gemeente Waddinxveen.

Zijn er referentie gemeenten waarin een dergelijk proces al op goede wijze is verlopen en waar de implementatie van aardgasvrij wonen al succesvol is afgerond?

Op dit moment wordt ongeveer 11% van de Nederlandse woningen aardgasvrij verwarmd. Vooral in gemeenten waar flink is ingezet op betaalbare warmtenetten zijn al stappen gezet. Purmerend is dankzij een uitgebreid warmtenet koploper met zeker 70,5% aardgasvrije woningen. Ook in Duiven (60,7%) en Almere (58,9%) zijn relatief veel huizen van het aardgas af. Ook de warmtepomp is flink in opkomst. Tien jaar geleden waren nog maar 51.000 pompen geïnstalleerd, eind 2019 al 412.000. Het merendeel is te vinden in nieuwbouwwoningen, maar steeds meer goed geïsoleerde bestaande woningen worden ook voorzien van warmtepompen. De echte opmars is pas gestart in 2016. Dat was het eerste jaar waarin warmtepompen in aanmerking kwamen voor ISDE-subsidie. En er zijn ook innovatieve projecten die nog niet zijn afgerond, maar waar de plannen wel gevorderd zijn. In Drimmelen wordt bijvoorbeeld de warmtevoorziening op basis van warmte uit oppervlaktewater aangelegd. In Katwijk loopt een vergelijkbaar traject met gevorderde plannen, evenals in Amsterdam op het WG-terrein in West wordt hieraan gewerkt. Deze voorbeelden worden eerder gerealiseerd en opgeleverd dan de trajecten waar we aan denken voor de gemeente Waddinxveen.

Zijn de voorgestelde mogelijk alternatieven al reeds elders uitgevoerd in soortgelijke buurten en zijn hier ook al resultaten en kosten per huishouden van bekend?

Vooral in gemeenten waar flink is ingezet op betaalbare warmtenetten zijn al flinke stappen gemaakt. Purmerend is dankzij een uitgebreid warmtenet koploper met zeker 70,5% aardgasvrije woningen. Ook in Duiven (60,7%) en Almere (58,9%) zijn veel huizen van het aardgas af. Het aantal bestaande woningen waarin warmtepompen worden toegepast is de laatste paar jaar aan het toenemen. Voorbeelden van kosten en besparingen van bijvoorbeeld jaren '70 of jaren '90 woningen zijn te vinden op de website van MilieuCentraal(externe link). Ook zijn er landelijk diverse proefprojecten waarin bestaande woningen met beperkte investeringen naar Label B zijn geïsoleerd en waarin warmtepompen worden toegepast. In deze woningen wordt het wooncomfort en het verbruik van de warmtepompen gemonitord.

Is de gemeente Waddinxveen een pilot gemeente?

De gemeente Waddinxveen is geen pilot gemeente. In het nationale Klimaatakkoord staat opgenomen dat elke gemeente in Nederland, met betrokkenheid van belanghebbenden, uiterlijk eind 2021 het tijdpad moet vastleggen en moet benoemen in welke buurten de gemeente voor 2030 aan de slag gaat. Dit betekent dat veel gemeenten, net als de gemeente Waddinxveen, op dit moment bezig zijn met het opstellen van de Transitievisie Warmte.

Kunnen jullie een succesvol afgerond project noemen?

Momenteel wordt ongeveer 11% van de Nederlandse woningen aardgasvrij verwarmd. Vooral in gemeenten waar flink is ingezet op betaalbare warmtenetten zijn al stappen gezet. Purmerend is dankzij een uitgebreid warmtenet koploper met zeker 70,5% aardgasvrije woningen. Ook in Duiven (60,7%) en Almere (58,9%) zijn relatief veel huizen van het aardgas af. Ook de warmtepomp is flink in opkomst. Tien jaar geleden waren er nog maar 51.000 pompen geïnstalleerd, eind 2019 al 412.000. Het merendeel is te vinden in nieuwbouwwoningen, maar steeds meer goed geïsoleerde bestaande woningen worden ook voorzien van warmtepompen. De echte opmars is pas gestart in 2016. Dat was het eerste jaar waarin warmtepompen in aanmerking kwamen voor ISDE-subsidie. En er zijn ook innovatieve projecten die nog niet zijn afgerond, maar waar de plannen wel gevorderd zijn. In Drimmelen bijvoorbeeld wordt de warmtevoorziening op basis van warmte uit oppervlaktewater aangelegd. In Katwijk loopt een vergelijkbaar traject met vergevorderde plannen, evenals in Amsterdam op het WG-terrein in West wordt hieraan gewerkt. Deze voorbeelden worden eerder gerealiseerd en opgeleverd dan de trajecten waar we aan denken voor de gemeente Waddinxveen.

Huur en VvE

In de wijk Zuidplas is er een zeer diverse mix van soorten huizen, t.w. koopwoningen, sociale huur en vrije sector huur. Ook zijn er diverse woonvormen vanuit gehandicaptenzorg en meerdere complexen voor 55+ en 65+ bewoners. Deze doelgroepen zijn niet zo makkelijk in een groep te vatten, mede doordat de huurders geen directe zeggenschap hebben over wat de verhuurder (woningbouw of vastgoedbeheerder) wanneer van plan is om te investeren. Wij worden alleen maar geconfronteerd met de kosten en hebben geen inspraak. Hier ligt voor de gemeente een duidelijke opgave om zorgvuldig met de belangen om te gaan. Huurders willen wel overgaan naar ‘gasloos’ maar als de verhuurder een andere tijdsplanning of prioritering heeft dan heb je als huurder het nakijken. Gaat de gemeente in haar aanpak voor de wijk hier gedegen rekening mee houden?

De gemeente heeft de regierol in de warmtetransitie en het is belangrijk om rekening te houden met de belangen van alle inwoners van Waddinxveen. Huurders (of mensen in vrije huursectoren) zijn vaker afhankelijk van de plannen van de woningcorporaties of vastgoedeigenaren. In de uitvoeringsplannen op buurtniveau worden de kosten duidelijk. Samen met de woningcorporaties en vastgoedeigenaren kijken we wat ervoor nodig is om te zorgen dat iedereen mee kan doen. Zowel de gemeente als de woningbouwcorporatie vinden de mening van inwoners belangrijk. Woningbouwcorporaties mogen hun plannen wettelijk alleen doorvoeren als er 70% draagvlak is onder hun huurders. Hun stem is dus erg belangrijk.

Sociale en vrije huur-sectoren, wat betekent het voor hun?

Huurders (of mensen in de vrije huursector) zijn vaker afhankelijk van de plannen van de woningcorporaties of vastgoedeigenaren. Ook voor de aanpassingen die nodig zijn aan de woningen om deze wel of niet aan te sluiten op het warmtenet. De woningcorporatie is daarom betrokken bij het maken van de Transitievisie Warmte. In de uitvoeringsplannen op buurtniveau worden de kosten duidelijk. Ook wordt bepaald wat ervoor nodig is om te zorgen dat iedereen mee kan doen. Dit gebeurt ook samen met de woningcorporaties en vastgoedeigenaren. Uiteindelijk moet de woningcorporatie hierover in overleg met de inwoners. Er moet een ruime meerderheid van de inwoners goedkeuring geven voor de aanpassingen. In de vrije sector is dit niet het geval en nemen de vastgoedeigenaren zelf de beslissing.

Hoeveel inbreng heb je als je in een sociale huurwoning woont of ben je afhankelijk van de woningcorporatie(s)?

Anders dan particuliere woningeigenaren hebben huurders niet alle vrijheid om zelf te bepalen hoe de woningen worden aangepast. Wel is in het nationale Klimaatakkoord afgesproken, dat huurders meer recht krijgen op verduurzamingsmaatregelen. Ook worden de regels aangepast, zodat verhuurders gestimuleerd worden om woningen te renoveren. Ook mogen woningbouwcorporaties hun plannen alleen doorvoeren als 70% van de huurders instemmen met de plannen. U heeft als huurder minder mogelijkheden om zelf aan de slag te gaan met grote maatregelen in uw woning. Wel kunt u zelf aan de slag om u voor te bereiden op aardgasvrij wonen. Als huurder kunt u bijvoorbeeld de woningbouwcorporatie naar de opties voor energiebesparende maatregelen vragen. Of zelf met een voorstel komen en kleine maatregelen nemen om aardgas te besparen. Bijvoorbeeld met tochtstrips, radiatorfolie of dubbelglasfolie bespaart u op uw energierekening.  

Ontstaat en door de (ingrepen van de) warmtetransitie huurverhoging door de woningbouwcorporatie?

In de huidige wet- en regelgeving mogen de woningcorporaties niet altijd en beperkt de energiebesparing doorberekenen aan huurders. Een woningcorporatie investeert in het vastgoed. Daarmee krijgt het een waardestijging. Daardoor kan de woningcorporatie niet meer huur- of servicekosten vragen dan landelijk wordt toegestaan. De waardestijging van het vastgoed betekent dus niet automatisch een huurverhoging. Daarnaast zal de woningcorporatie meer belasting moeten afstaan vanwege de waardestijging.

Betaalt mijn woonstichting mee voor de installatie van de extra groepen die nodig zijn in de meterkast?

Dit besluit is nog niet genomen. Dit wordt of op gebouwniveau of in de uitvoeringsplannen op buurtniveau met de huurder besproken.

Is er een kans dat door de warmtetransitie de huren dusdanig worden verhoogd dat men in de vrije sector qua huur komt en dat men daardoor eventuele huurtoeslag gaat mislopen?

De huren en energierekening zijn van elkaar gescheiden.

Wordt er rekening gehouden met de soorten bewoners, dus sociale huur, vrije sector en kopers?

Gemeente Waddinxveen vindt het belangrijk om rekening te houden met de belangen van de inwoners van Waddinxveen. De gemeente heeft de regierol in de warmtetransitie. Huurders zijn vaker afhankelijk van de plannen van de woningcorporaties of vastgoedeigenaren. In de uitvoeringsplannen op buurtniveau worden de kosten duidelijk. Samen met de woningcorporaties, vastgoedeigenaren en inwoners wordt gekeken wat ervoor nodig is zodat iedereen mee kan doen. Zowel de gemeente als de woningbouwcorporatie vinden de mening van inwoners belangrijk. Woningbouwcorporaties mogen hun plannen alleen doorvoeren als 70% van de huurders akkoord is met de plannen. Hun stem weegt dus erg zwaar mee.

Bij een Vereniging van Eigenaren (VvE) hebben de eigenaren van de appartementen een stem in de vergadering en is het niet vanzelfsprekend dat daar een meerderheid is voor een warmtenet. Hoe wordt hiermee omgegaan?

Ook appartementencomplexen moeten uiterlijk 2050 van het aardgas af zijn. Het is noodzakelijk dat de meerderheid van eigenaren voor het aansluiten op een warmtenet instemmen. Er moeten dus ook aantrekkelijke financieringsplannen komen voor de VvE. Het hele proces neemt vaak 3 jaar in beslag. Dit besluitvormingsproces zal meegenomen worden in een uitvoeringsplan. In dit plan worden de VvE's als specifieke doelgroep meegenomen. Met een specifieke aanpak, een specifiek advies en specifieke juridische, financiële en technische arrangementen.

Hier Opgewekt biedt een stappenplan aan en beschrijft verschillende initiatieven die ondersteuning kunnen bieden bij een VvE(externe link).

Een ander interessant actiemiddel voor een VvE is de ‘VvE energiebespaarlening’. Daardoor kan de VvE zelf (en niet al de individuele eigenaren apart) een lening sluiten met voordelige condities. Meer info vindt bij het Nationaal Warmtefonds(externe link).

Wat betekent de warmtetransitie voor de woningwaarde?

Verschillende studies in Europa lopen op dit onderwerp uit elkaar. Sommige onderzoeken concluderen dat de warmtetransitie geen invloed op de waarde van de woning heeft. Andere onderzoeken concluderen dat elke stap naar een hoger energielabel een waardestijging van drie procent brengt. Een waardestijging kan gebaseerd zijn op:

• het gebouw/de woning wordt vaak verbeterd. Namelijk beter geïsoleerd. Dat geeft een lagere en stabielere energierekening en meer comfort;
• het gebouw/de woning wordt energiezuinig, CO2 neutraal en aardgasvrij. Dat wordt heel geleidelijk in de komende 20 jaar de standaard. Dus als uw woning niet voldoet aan deze standaard, daalt de waarde.

Kan er de komende jaren nog gebouwd worden of moet dan eerst de Transitievisie Warmte klaar zijn?

De Transitievisie Warmte gaat over de duurzame verandering van de gebouwde omgeving (bestaande bouw). De Transitievisie Warmte is nodig om de gebouwde omgeving CO2-arm te maken. Om dat te bereiken worden woningen en andere gebouwen in samenspraak met inwoners en gebouweigenaren geïsoleerd en aardgasvrij(-klaar) gemaakt. De Transitievisie Warmte is dus niet gericht op nieuwbouw. Wel is vastgelegd dat nieuwbouw (gepland na 1 juli 2018) geen gasaansluiting meer krijgt, tenzij dat niet anders mogelijk is.

Wat kan er bij nieuwbouw gedaan worden aan de warmtetransitie?

Voor nieuwbouw bestaan verschillende (wettelijke) maatregelen om duurzaam en toekomstgericht te bouwen. Bijvoorbeeld is het per 1 juli 2018 verplicht een nieuwbouwwoning aardgasvrij te bouwen (vastgesteld in de Wet Voortgang Energietransitie). En vanaf 1 januari 2021 is de BENG-norm ingevoerd. De BENG-norm heeft de verouderde EPC-norm vervangen. BENG staat voor Bijna Energie Neutrale Gebouwen. Bij het indienen van een omgevingsvergunning is het vanaf 1 januari 2021 verplicht om een BENG-berekening toe te voegen.

Bron: Duurzaam Bouwloket(externe link)

Waar is de vertegenwoordig in de wijk Zuidplas van particuliere huiseigenaren in voorgaande fasen?

Door de gemeente is een oproep gedaan aan alle inwoners van Waddinxveen om mee te denken bij het opstellen van de Transitievisie Warmte. Inwoners hebben zich aangemeld voor deze bijeenkomsten. Aan deze bijeenkomsten nemen ook de particuliere woningeigenaren deel. Ook bij het opstellen van uitvoeringsplannen op buurtniveau worden inwoners betrokken.