monumenten wieringerwaard

Nederlands Hervormde KERK, daterend uit 1865, gesitueerd aan de noordzijde van de Noordzijperweg in het dorp Wieringerwaard. De kerk ligt op een terp en is opgetrokken in een sobere eclectische bouwtrant. De entree-uitbouw aan de westelijke kopgevel is vermoedelijk van later datum dan 1865. De 17de-eeuwse zerken in de kerkvloer van het interieur zijn afkomstig uit een afgebrande houten kerk, de voorganger van deze kerk. De ruimte in de kerk waar de liturgie plaatsvindt is bij de restauratie in 1991 iets verkleind ten behoeve van andere functies, zoals aula en toiletruimte.

Omschrijving

Op rechthoekig grondplan gebouwde zaalkerk, met een diepte van zes traveeën en een hoogte van één bouwlaag onder een met zwarte Hollandse pannen gedekt zadeldak. Het dak ligt verzonken tussen de kopgevels. De noklijn loopt evenwijdig aan de Noordzijperweg. De oorspronkelijke kapconstructie en het houten spits tongewelf met trekstangen zijn nog intact. Op het westelijke einde van de nok is een houten klokkentoren geplaatst, die aan vier zijden is voorzien van een wijzerplaat en twee galmgaten. De klokkentoren wordt bekroond door een ingesnoerde met leien gedekte torenspits en een vergulde
windhaan. Het kerkgebouw is opgetrokken in gepleisterde baksteen boven een uitgemetselde plint. De plint is donker gepleisterd. Op diverse plaatsen in het muurwerk van de kopgevels zijn de schieters van ankers zichtbaar. Tenzij anders vermeld, zijn de metalen rondboogvensters okerkleurig geschilderd.
De voorgevel, de westelijke kopgevel, heeft een blokvormige gepleisterde uitbouw waarin zich de entree bevindt. In de westzijde van deze uitbouw bevindt zich een rechthoekige houten deur met daarboven een metalen rondboogvenster met meerruits-roedenverdeling, in de zuidgevel van de uitbouw is een
rechthoekige houten deur met rondboogvormige bovenlicht aangebracht. De uitbouw wordt afgesloten door een plat dak. De westgevel van het hoofdvolume van de kerk bevat voorts een klein, boven de uitbouw geplaatst, rond venster met spaakvormige roedenverdeling. De westgevel heeft op de hoeken schuingeplaatste, zich verjongende, steunberen. De gevel wordt beëindigd door een tuitgevel met daarboven de klokkentoren.

De zijgevels (Z en N) hebben een breedte van zes traveeën, gescheiden door zich verjongende steunberen.

Elke travee bevat een hooggeplaatst metalen rondboogvenster met meerruits-roedenverdeling. Onder de vensters is een doorlopende waterlijst aangebracht, die onderbroken wordt door de steunberen. De vensters worden omlijst door rondboogvormige gestucte wenkbrauwen, die crème-kleurig zijn geverfd. De gevel wordt afgesloten door een geprofileerde houten gootlijst. Van de noordgevel is meest oostelijke travee blind en hebben de vensters in de overige traveeën geen gestucte wenkbrauwen. De achtergevel (O) heeft een breedte van drie traveeën, gescheiden door zich verjongende steunberen. Op de hoeken heeft de achtergevel schuingeplaatste steunberen. De middelste travee is blind, de overige twee traveeën bevatten een metalen rondboogvenster met meerruits-roedenverdeling. De gevel wordt afgesloten door een tuitgevel met in de nok een klein rond venster met spaakvormige roedenverdeling. Het interieur van de kerk is nog gedeeltelijk intact en bevat onder andere een zeshoekige preekstoel met zeshoekige luifel, de originele 19de-eeuwse kerkbanken en koperen kroonluchters. Het westwerk wordt van de kerkruimte afgescheiden door een houten wand met een dubbele getoogde paneeldeur in het midden. De houten galerij met borstwering, voorzien van panelen en geprofileerde lijsten wordt ondersteund door twee houten colonnetten. Het houtwerk in het interieur is grotendeels okerkleurig geschilderd.

Waardering

Het kerkgebouw uit 1865 is van algemeen belang vanwege de cultuur- en architectuurhistorische waarde als merendeels gaaf bewaard gebleven voorbeeld van een in de tweede helft van de 19de eeuw gebouwde zaalkerk op het Noordhollandse platteland, opgetrokken in een sobere eclectische bouwtrant. De kerk heeft situationele waarde vanwege de beeldbepalende ligging op een terp in het dorp Wieringerwaard.

Watertoren, in 1927-1928 gebouwd in opdracht van het Provinciaal Waterleidingbedrijf Noord-Holland, in verband met het toenemend aantal aansluitingen op het drinkwaterleidingnet in het noordelijke gedeelte van Noord-Holland. De watertoren werd ontworpen door ir. B.F. van Nievelt en ir. W. Mensert, en sluit qua architectuuropvatting aan bij de Amsterdamse School en de Art Déco. Bovendien behoort het gebouw tot een generatie watertorens, waarbij in toenemende mate is gestreefd naar het creëren van een optische eenheid tussen torenschacht en reservoirgedeelte. De uitvoering van de bouw lag bij de N.V. Bredasche Beton Maatschappij. De 49,30 meter hoge watertoren is gesitueerd nabij de kern van Wieringerwaard, ten westen van de Molenweg, en ligt teruggerooid ten opzichte van de lintbebouwing aan de Molenweg.

Omschrijving

De torenschacht heeft een twaalfhoekige plattegrond en bestaat uit een betonskelet van twaalf binnen- en twaalf buitenkolommen, onderling verbonden met koppelbalken. Deze constructie is gedeeltelijk in het zicht gelaten en gedeeltelijk bekleed met rode baksteen. Ook de openingen tussen de constructie zijn voorzien van baksteenmetselwerk. Het onderste gedeelte van de torenschacht bevat vier smalle, ongeveer zestien meter hoge lichtopeningen. Tot niveau 3,81 meter heeft de voet van de toren een extra zware constructie als overgang naar de fundering. Op de schacht is een dubbel, cilindervormig hoogreservoir geplaatst met een vlakke bodem, geconstrueerd van gewapend beton. Het reservoir heeft een diameter van 12,00 m terwijl de inhoud 600+400 m3
bedraagt. De iets uitkragende reservoirommanteling bestaat uit een constructie van 24 kolommen van gewapend beton, steeds twee ter weerszijden van de ongeveer 9,50 m hoge lichtopeningen. De kap is voor wat betreft het onderste gedeelte geconstrueerd van gewapend beton. Het bovenste gedeelte heeft een houtconstructie eindigend in een torenspits, bedekt met hout en leien. Een dubbele ingangsdeur is in de voet van de toren opgenomen. Eveneens bevindt zich daar een laagreservoir met een inhoud van 200 m3. Een rondgaande trap, aan de binnenste kolommen van de schacht, verbindt de parterre met de lekvloer onder het dubbele hoogreservoir. Van daaruit gaat een spiltrap door het centrum van het hoogreservoir naar de zolderverdieping. In de kelder zijn oorspronkelijk twee pompen opgesteld met bijbehorende electropompaggregaten.

Waardering

De watertoren uit 1927 is van algemeen belang vanwege de architectuur- en cultuurhistorische waarde als grotendeels gaaf bewaard gebleven watertoren in de stijl van de Amsterdamse School met een gewapend betonskelet en vroege toepassing van een dubbel hoogreservoir naar ontwerp van ir. B.F. van Nievelt en ir. W. Mensert. De watertoren heeft tevens stedenbouwkundige waarde vanwege de beeldbepalende situering in het landschap.